آغاز به کار سامانه نیما برای خرید ارز

با حضور معاون اول رییس جمهور، سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موسوم به “نیما” با هدف ساماندهی معاملات ارزی آغاز به کار کرد.

سامانه ارزی جدید بانک مرکزی با عنوان نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) با هدف تسهیل تامین ارز، ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز و امکان ایجاد فضای رقابتی برای صرافان در راستای تامین ارز متقاضیان آغاز به کار کرد.

صرافی های تضامنی به سامانه نیما متصل می شوند

سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موسوم به نیما، سامانه‌ای برای خرید و فروش ارز در فضای رقابتی است. نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) یک بازار الکترونیکی است که همه مراحل خرید یا فروش ارز برای کالاهای وارداتی یا عرضه ارز صادراتی را پوشش می دهد. این سامانه با همکاری بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف ساماندهی بازار ارز، حذف واحدهای ارزی غیر مجاز و تسهیل در فرایند تجارت ایجاد شده و ارزش افزوده بالایی برای بازرگانان، بانک های عامل و صرافی ها ایجاد می کند.

واردگنندگان با استفاده از این سامانه می توانند ارز مورد نیاز را درخواست و در فضای رقابتی، نیاز خود را به بهترین قیمت برآورده کنند. یعنی متقاضیان ارز می توانند بانک یا صرافی مورد نیاز خود را انتخاب و یا درخواست خود را به مناقصه بگذارند که مشابه این فرآیند برای صادرکنندگان با هدف فروش ارز به بهترین قیمت وجود دارد.

سامانه نیما با اتصال به سامانه جامع تجارت بین جریان کالا و ارز ارتباط ایجاد می کند و تامین ارز برای واردگنندگان و فروش ارز را برای صادرکنندگان با اطمینان و سرعت بالاتر فراهم می کند. عدم مراجعه حضوری به صرافی ها، دسترسی به تمام صرافی ها و بانک های عامل به طور همزمان، بهبود فرآیند تامین ارز مورد نیاز یا فروش ارز و تراکنش های ریالی مرتبط از مزایای نیما است.

سامانه ارزی نیما برای آسان کردن کار خرید و فروش ارز و کار با صرافی ها طراحی شده است ؛

همانطور که میدانید در حال حاضر متقاضیان ارز به دو شیوه ارز مورد نیاز خود را تامین میکنند:
اولین راه کانال بانکی است و راه دوم تامین ارز غیر بانکی است که به واسطه حواله به حساب فروشنده و از راه صرافی ها صورت می گیرد.

سامانه نیما نیز مسیر یکسانی را در پیش گرفته است و در وهله اول واردکنندگان ارز به عنوان متقاضی ارز، فرآیند خرید ارز را تکمیل می کند. پس از آن متقاضی صرافی مورد نظر خود را انتخاب می کند.

پس از آن براساس تقاضاهای ثبت شده از سوی بازرگان صرافی ها می‌توانند از طریق پنل موجود بر روی سامانه درخواست های متقاضیان را رویت کرده و پیشنهادات خود را ارسال کنند. در این حالت بازرگان می تواند بین نرخ های ارائه شده از سوی صراف ها یک نرخ را انتخاب کند.

معلون روابط عمومی بانک مرکزی درباره نحوه پرداخت وجوه (تسویه) میان بازرگان و صراف ها گفت: بر روی این سامانه امکان پرداخت الکترونیکی نیز در نظر گرفته شده است اما در حال حاضر از سامانه ساتنا باتوجه به حجم بالای تراکنش ها و بالا بودن مبالغ استفاده می شود.

همچنین به گفته معاون فناوری های نوین سامانه نیما به عنوان یکی از راه های تامین ارز تلقی می شود و بازرگانان و تجار مختارند که از طریق روش های قبلی نسبت به تامین ارز مورد نیاز خود اقدام کنند. این سامانه به صورت آزمایشی فعالیت می کند و به فرایند موجود و فعلی صرافی ها، خللی وارد نمی کند.

بازرگانان سفارشات غیربانکی خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به منظور ایجاد تسهیل در تامین ارز ثبت سفارشات غیر بانکی، نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) را برای تامین الکترونیکی ارز فراهم کرده است.

بدین سان با هماهنگی به عمل آمده بین بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، بازرگانان می توانند با مراجعه به سامانه جامع تجارت، درخواست خود را برای تامین ارز ثبت سفارشات غیربانکی انجام دهند. این اطلاعات به صورت سیستمی و برخط به سامانه نیما منتقل می شود و در ادامه بازرگانان پیشنهادهای  (پاسخ های) ارائه شده از سوی صرافی ها را مشاهده و در نهایت نسبت به خرید ارز اقدام می کنند.
در فاز نخست، ثبت درخواست ها برای ارزهای یورو و یوآن امکان پذیر است و متعاقبا در گام های بعدی امکان درخواست برای سایر ارزها نیز فراهم می شود.

صرافی ها درخواست های متقاضیان ارز را در سامانه نیما مشاهده کنند
صرافی ها میتوانند با انتخاب منوی نیما در پایگاه اطلاع رسانی سنا اقدام به مشاهده درخواست های خرید، ارائه پیشنهادها و در نهایت نسبت به تامین ارز متقاضیان اقدام کنند. همچنین راهنمای استفاده و کار با سامانه در بخش راهنمای کاربران در دسترس قرار گرفته است.

هدف از راه اندازی سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) را تسهیل و سرعت بخشی به تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان عنوان کرد و گفت: در حال حاضر حجم مبالغی که از طریق کانال های غیربانکی تامین ارز بسیار بالاست و سامانه ای به مانند پرتال ارزی که متعلق به بخش بانکی تامین ارز متقاضیان است، وجود ندارد.

آدرس سایت سامانه نیما ( www.ntsw.ir ) می باشد که می توانید با کلیک بر روی آن، به سامانه ارزی نیما ورود پیدا کنید. در ابتدای ورود از طریق اطلاعیه ها نحوه خرید ارز الکترونیکی آموزش داده شده است. همچنین زبان فارسی و انگلیسی برای کاربران سایت قرار گرفته است.

دلیل ایجاد سامانه نیما

بازار ارز همانند هر بازار دیگری تابع عوامل عرضه و تقاضاست؛ اما در کشور ما، چه در سطح عموم مردم و چه در سطح دولت و مقامات عالی نظام، حساسیت نسبت به نرخ ارز و حفظ ارزش پول ملی وجود دارد.از همین رو، دولت برای جلوگیری از نوسانات نرخ ارز و ایجاد تعادل در بازار ارز با بهره گیری از مکانیزم عرضه و تقاضا به دنبال نوسان گیری از این بازار است.

براساس قانون پولی و بانکی،مدیریت بازار ارز در اقتصاد ایران به صورت شناور مدیریت شده، هدایت می شود. یعنی،وظیفه اصلی بانک مرکزی جلوگیری از نوسانات هیجانی کوتاه مدت در بازار ارز است.

در اواخر سال گذشته و روزهای ابتدایی سال جاری، در شرایطی که تعادل میان عرضه و تقاضا بر بازار حاکم بود، فضاسازی و التهاب آفرینی، موجب بروز شوک و عدم تعادل هایی شد. به بیان بهتر این التهابات با اقدامات دشمنان خارجی آغاز شد و سفته بازان با اقدامات خود در داخل به آن دامن زدند.

دولت اعلام کرده که هیچ مشکلی برای تامین مالی واردات رسمی کشور وجود نداشته و ندارد،اما به دلیل مشکلات پیش آمده در بازار ارز و جلوگیری از تامین ارز نیازهای غیرضروری مثل قاچاق،مکانیزم عرضه و تقاضای ارز را تحت کنترل قرارداده است.درواقع با این سامانه دولت و بانک مرکزی، مکلف به تامین ارز مورد نیاز نیازهای واقعی و ضروری کشور و حفاظت و صیانت از ارزش پول ملی هستند.

صرافی ها در نیما هستند؟

براساس اعلام بانک مرکزی ساختار نیما بر اساس چهار بازیگر عمده شکل گرفته است:

• واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز.
• صادرکنندگان کالا و خدمات (شامل دولت به عنوان صادرکننده نفت) به عنوان عرضه­ کننده ارز
• واسطه گران شامل بانک ها و صرافیها که منابع را از سمت عرضه کنندگان به متقاضیان هدایت می کنند.
• سیاستگذار که بر اساس پیش بینی منابع و مصارف، نرخ، دامنه آزادی نرخ، اولویتها و سقف مصارف را از طریق سامانه کنترل می کند.

ویژگی های اساسی سامانه نیما

• داده­ ها و اطلاعات کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز را فراهم می­کند.
• فرایند تامین منابع و تخصیص مصارف ارزی را در یک ساختار یکپارچه شکل می­دهد.
• با فرایند تجارت خارجی کشور از ثبت سفارش تا ترخیص کالا به صورت ارگانیک پیوند خورده است.

نیما همچنین با سامانه جامع تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت، پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک و پورتال ارزی بهم پیوسته است. در این میان صرافی­ها و بانکها هم به عنوان واسطه بین منابع و مصارف ارزی فعالیت خواهند داشت. یعنی آنها وظیفه انتقال منابع در حسابهای خارج از کشور را به مصارف تعیین شده توسط واردکنندگان بر عهده دارند.

نقش شبکه صرافی­ ها در سامانه، مکمل نقشی است که بانک­ها بر عهده دارند و این یک امر ضروری و اساسی است. ضمانت اجرای نیما نیز در آن است که هیچ واردات رسمی و قانونی، بدون رصد و تایید بانک مرکزی در خصوص جنبه ­های ارزی آن قابل انجام نیست.

اکنون یک واردکننده برای اینکه بتواند صرافی خود را انتخاب کرده و به صورت مستقیم با صرافی منتخب خود، از سامانه نیما ارز خریداری کند، باید شانزده گام را پشت سر بگذارد:

گام اول: واردکننده- ایجاد ثبت سفارش: بازرگان با مراجعه به سامانه جامع تجارت نسبت به ثبت سفارش اقدام می‌کند.

گام دوم: واردکننده- مراجعه به بانک عامل و درخواست تامین ارز ثبت‌سفارش: بازرگان به شعبه‌هایی از بانک عامل که در ثبت سفارش انتخاب کرده است، مراجعه نموده و با ارایه اطلاعات ثبت سفارش خود، درخواست تعیین ارز می‌نماید.

گام سوم: بانک عامل- درخواست گواهی ثبت آماری: بانک عامل باید با مراجعه به سامانه «پورتال ارزی»، از بانک مرکزی درخواست گواهی ثبت آماری از نوع«بانکی-نیما» نماید.

گام چهارم: بانک عامل- اخذ تعهدات و وثایق لازم از بازرگان: در صورتی که گواهی ثبت آماری مورد تائید بانک مرکزی قرار بگیرد، بانک عامل موظف است تضامین لازم را از بازرگان مطابق بند «ق» بخش اول مجموعه مقررات ارزی اخذ نموده و تائیدیه آن را در سامانه تامین ارز اعلام نماید.

گام پنجم: واردکننده- ثبت درخواست خرید ارز: بازرگان با مراجعه به سامانه جامع تجارت و انتخاب گزینه«خرید ارز» در بخش«مدیریت عملیات ارزی بانکی» می‌تواند مستقیما نسبت به درخواست خرید ارز برای ثبت سفارش خود اقدام نماید. در این صورت مسئولیت خرید ارز بر عهده واردکننده خواهد بود.

گام ششم: صرافی- ارایه پیشنهاد فروش ارز: صرافی‌های مجاز با مراجعه به «سامانه سنا» و انتخاب تب نیما بر روی درخواست‌های خرید ارز ثبت شده، پیشنهادهای فروش ارز خود را ثبت می‌کنند.

گام هفتم: واردکننده- انتخاب یکی از پیشنهادهای فروش صرافی‌ها: بازرگان یکی از پیشنهادهای صرافی‌ها را به دلخواه خود انتخاب می‌کند.

گام هشتم: واردکننده- واریز وجه ریالی به حساب صرافی: بازرگان کل مبالغ ریالی معامله را به حساب اعلام شده صرافی واریز می‌کند.

گام نهم: صرافی- واریز ارز به حساب فروشنده خارجی: صرافی حواله ارزی را به حساب فروشنده خارجی صادر می‌کند.

گام دهم: بانک عامل- ثبت ابزار پرداخت: پس از صدور حواله ارزی به حساب فروشنده خارجی، بانک عامل موظف خواهد بود با مراجعه به سامانه مدیریت تعهدات ارزی کشور، نسبت به ثبت ابزار پرداخت در قالب برات بدون تعهد اقدام نماید.

گام یازدهم: واردکننده- ارایه اسناد حمل به بانک عامل: بازرگان لازم است اسناد حمل ثبت سفارش خود را به بانک عامل تحویل دهد.

گام دوازدهم: بانک عامل- ثبت اسناد حمل: بانک عامل باید با مراجعه به سامانه مدیریت تعهدات ارزی کشور اسناد حمل خود را ثبت کند.

گام سیزدهم: واردکننده- ثبت منشا ارز: بازرگان موظف است با مراجعه به سامانه جامع تجارت در بخش مدیریت عملیات ارزی بانکی اطلاعات منشا ارز خود را ثبت کند.

گام چهاردهم: بانک عامل: صدور اعلامیه تامین ارز: بانک عامل با بررسی منشا ارز اقدام به صدور اعلامیه تامین ارز می‌کند.

گام پانزدهم: واردکننده- ترخیص کالا از گمرک: بازرگان با مراجعه به گمرک و ارایه شماره رهگیری اعلامیه تامین ارز اقدام به ترخیص کالای خود می‌نماید.

گام شانزدهم: واردکننده- رفع تعهد و دریافت تضامین: بازرگان پس از ترخیص کالا جهت رفع تعهد و دریافت تضامین خود باید به بانک عامل مراجعه کند.

چند نکته مهم:

نکته اول: در روش‌های پرداخت ال سی با حواله کد بانک عامل تعهد پرداخت ابزار به بانک کارگزار را دارد. بانک عامل می تواند اقدام به ثبت درخواست خرید ارز از طریق سامانه تامین ارز پرتال ارزی کند.

نکته دو: نرخ قیمت ارز پیشنهاد شده از سوی صرافی‌ها باید بیشتر از نرخ اعلامی بانک مرکزی باشد. نرخ اعلامی بانک مرکزی در سایت آن به صورت روزانه منتشر می شود.

نکته سه: در مواردی که الزاماباید مبالغ ارزی از سیستم بانکی به حساب فروشنده خارجی واریز شود، تامین ارز می تواند به دو صورت انجام گیرد:

حالت اول: بانک عامل مستقیما از سامانه نیما اقدام به خرید ارز نماید

حالت دوم: بازرگان ارز مورد نیاز را از سامانه نیما خریداری نموده و به حساب بانک عامل خود واریز کند سپس بانک عامل آن ارز را به فروشنده خارجی حواله نماید.

نکته چهارم: در صورتی که روش پرداخت بازرگان به فروشنده خارجی به صورت حساب باز(نسیه) باشد، گام‌های ۵ تا ۹ بعد از گام ۱۵ انجام می‌پذیرد.

نکته پنجم: ابزار پرداخت بسته به نوع روش پرداخت می‌تواند به صورت ال سی با حواله نیز ثبت شود.