در خرید خارجی ، و در مقطع تبادل وجه، لازم است تا خریدار اطلاعات بانکی فروشنده را داشته باشد. مهمترین این اطلاعات معمولا شماره حساب بانکی (IBAN Account Number)، نام بانک و سوئیفت کد می باشد. البته گاهی اطلاعات دیگری مثل آدرس بانک نیز لازم می شود. واژه سوئیفت ( s.w.i.f.t ) برگرفته از کلمات (Society for World Wide interbank Financial Telecommunication) به معنی “جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی ” می باشد. این کد شامل حروف و اعداد انگلیسی است. پیام ها به صورت امن و مطمئن بین بانک ها و موسسه های دیگر مالی تبادل میشود. SWIFT همچنین محل داد و ستد نرم افزار و سرویس های مختلف به موسسات مالی میباشد.
بیشتر پیامهای بین بانکی در سراسر جهان با استفاده از شبکه SWIFT انتقال پیدا میکند.
از آپریل ۲۰۰۶ سویفت به بیش از ۸۰۰۰ موسس مالی در ۲۰۵ کشور جهان مرتبط شد. خود SWIFT تسهیلاتی برای انتقال پول ندارد و موسسات مالی نیاز دارند تا برای ارسال حوالات با بانک ارتباط پیدا کنند.
در حواله پول به فروشنده اگر یکی از این حروف سوئیفت اشتباه زده شود (به عنوان مثال گاهی بین عدد صفر و حرفO اشتباه میشود) حواله برگشت خورده و به دست فروشنده نمی رسد.
اگر سوئیفت کد ناخوانا بود یا در بعضی از حروف آن شک داشتید می توانید سوئیفت کد را در سایت SWIFT.com وارد کنید. این سایت بانکی را که کد به آن تعلق دارد را برای شما نشان می دهد. و از این طریق می توانید به صحیح بودن کد پی ببرید. ضمنا شما مراحل فوق را برعکس هم می توانید انجام دهید. یعنی نام بانک را وارد کنید تا سوئیفت های اختصاص یافته به آن نمایش داده شود.
سوئیفت چیست؟
* در سوئیفت پیام های بانکی استاندارد هستند و برای هر نـوع امـور بـانکی یـک پیام مشخص و تعریف شده است و کلیه بانک های عـضو سوئیفت ملزم هستند برای مخابره پیام از فرمت خاص استفاده کنند.
* سوئیفت ادعا میکند که در حـدود ۹۹/۹۹ درصـد قابـل اطمینان اسـت . علت وجودی این ادعا مفقود نشدن یک پیام سوئیفتی از اول تأسیس در ایـن شبکه است. بنابراین با حجم زیاد پیام ها قابلیت اطمینان به سیستم نزدیک بـه صـد درصد است.
* مقررات سوئیفت اعلام می دارد هر عضو شبکه سوئیفت باید حداقل در روزهای کاری هشت ساعت آمادگی دریافت پیام را داشته باشد و اگر از مقررات عدول کرد، باید به سوئیفت پاسخگو باشد.
* پس به طور کلی سوئیفت در کلیه ۳۶۵ روز سـال و کل یـه ۲۴ ساعت شبانه روز قابل دسترسی و مبادله پیام امکان پذیر است.
* به استناد ماده ۱۴ اساسنامه سوئیفت، اعضای ۲۵ نفری هیأت مدیره سوئیفت را بانک های عضو انتخاب می کنند و هر بانکی کـه بیش از ۵/۱ درصد از سهام سوئیفت را در اختیار داشته باشد، می تواند یک عضو هیأت مدیره را معرف کند.
سوئیفت (swift) انجمن ارتباط مالی بین بانکی بین المللی است کـه از حـروف اول عبارت The Society For Worldwide Interbank Financial Telecopmmunication مشتق شده است
و مرکز آن در کشور بلژیک است و به صورت مؤسسه و بـه شکل تعاونی فعالیت می کند. بعد از خاتمه جنگ جهانی دوم، به ویژه در اواخردهه ۱۹۵۰، تجارت جهانی به سرعت شروع به رشد و شکوفایی کرد و به موازات آن حجم عملیات بین المللی بین بانکی گسترش یافت، لیکن رعایت نکردن استاندارد های بین المللی در محاورات بین بانکی باعث آشفتگی در پرداخت های بین المللی و افزایش هزینه های بانکی شده بود. از این رو در اوایل دهه ۱۹۶۰ حدود ۶۰ بانک بزرگ اروپایی و آمریکایی به این فکر افتادند که چگونه می توان پیام های بین بانکی را به نحوی طرح ریزی و استاندارد کرد که اتوماسیون سیستم بانکی بین المللی را به همراه داشته باشد. در دسامبر سال ۱۹۶۷ هفت بانک طراز اول کشورهای آمریکا، اتریش، انگلستان، دانمارک، سـوئیس، فرانسه وهلند مطالعه را شروع و در سال ۱۹۷۱، ۷۳ بانک از این کشورها هزینه مطالعه را تقبل کردند . این مطالعه به همت گروهی از متخصصان و به مدت یـک سـال طـول کشید و نتایج آن در سال ۱۹۷۲ ارایه شد. در نهایت در ماه می ۱۹۷۳ سوئیفت با عضویت ۲۳۹ بانک از ۱۵ کشور در شهر La Hulpe در نزدیکی بروکسل پایتخت کشور بلژیک تأسیس شد.
چهار سال طول کشید تا مراحل قانونی تأسیس سوئیفت، خرید تجهیزات و نصب و راه انـدازی انجـام بگیرد که در نهایت سوئیفت در نهم ماه می سال ۱۹۷۷ با عضویت ۵۱۸ بانک از ۲۳ کشور با ارسال پنج هزار پیام در اولین روز راه اندازی شد. در شروع راه اندازی پیش بینی می شد حداکثر روزانه ۳۰۰ هزار پیام ازطریق این شبکه ارسال شـود (هـر ۳۲۵ کاراکتر یک پیام سوئیفت را تشکیل می دهد)، ولی امروز بعد از گذشت چند دهه می بینیم که تعدد پیام ها بـا سرعت بالایی در حال افزایش است.
تکنولوژی ثانیه به ثانیه درحال پیشرفت است و هیچ سیستمی نیست که بتواند از طوفان پیشرفت تکنولوژی جا بماند و به حیاتش ادامه دهد. نظام بانکداری هم از این قاعده پیروی کرده و از تمامی پیشرفت های بهره می برد.
سوئیفت یکی از پیشرفت های تکنولوژیک نظام بانکداری است که بسیاری از مشکلات بین المللی مبادلات را برطرف نموده است.
عصر حاضر زمان پیشرفت کلیه علوم و فنون است و صنعت بانکداری از این قاعده مستثنی نیست. تحولاتی شگرف در صنعت بانکداری با به کارگیری فن آوری مخابراتی و رایانه ای، به وقوع پیوسته است که بسیاری از آنان در گذشته دور ازذهن بودند. حرکتی که در راستای توسعه علوم وفنون بانکداری ایجاد شده، پایان نیافته است وبه نظر نمی رسد با توقف مواجه باشد و آنانی که با توجه به مقتضیات با این حرکت هم سو و آینده نگر نباشند، بالطبع مشکلات عدیده ای در پیش روی خواهند داشت و از آنجا که تجارت بین المللی روز به روز در حال گسترش است و یکی از ابزارهای درگیر در این امر، بانک ها هستند که همواره باید بـرای ارایـه خدمات و تسهیلات بهتر بـه تجار و سرعت بخـشیدن بـه انجـام مبادلات تجاری چاره اندیشی و از تجهیزات جدید و پیشرفته استفاده کنند، لذا به منظور پاسخ به نیاز شبکه بانکی، سوئیفت به عنوان یک ابزار مفید و پاسخگو در قیاس بـا سایر ابزارهای مخابراتی تأسیس شد.
شناخت سیستم سوئیفت
بانک ها برای نقل و انتقالات پولی از پیام های شبکه ای انتقال وجوه استفاده می کنند که به اصطلاح به آن سوئیفت گفته می شود. شبکه سوئیفت کانالی ارتباطی کم هزینه،مطمئن، سریع و آسان برای ارسال وجوه و پیام های بانکی است.
پس تبادلات مالی جهان از طریق شبکه سوئیفت امکان پذیر بوده.
شبکه سوئیفت فرآیند تجاری برای تبادل وجوه بین خریدار و فروشنده را آسان کرده است.
بانک هایی که از شبکه سوئیفت استفاده می کنند دارای کد BIC هستند. این کد علامت شناسایی بانک ، در ارتباطات بانکی است.
کد سوئیفت متشکل از ۸ حرف یا عدد است
و برای تفکیک شعبه بانک، سه رقم به انتهای آن اضافه می شود، که این سه رقم شامل نام بانک و شعبه ی آن است. این کد سوئیفت ۱۱ رقمی نشان دهنده ی نام کشور، نام شهر، کد شعبه بانک است.
تفسیر کد سوئیفت (سوئیفت کد چیست؟)
سوئیفت کد ( Swift Code ) یک نوع علامت انحصاری برای شناسایی بانک ها است
این کد برای انتقال وجه بین بانک ها ، خصوصا انتقال وجه بین المللی و ارسال حواله ارزی استفاده می شود ، همچنین بانک ها با استفاده از بستر سوئیفت به یکدیگر پیغام می دهند.
کد سوئیفت از ۸ الی ۱۱ کاراکتر تشکیل شده است ، زمانی که کد سوئیفت ۸ رقمی داده میشود منظور بانک عامل مورد نظر است و شعبه را مشخص نکرده است.
چهار کاراکتر اول کد سوئیفت : معرف کد بانک است که تنها می تواند حروف باشد.
دو کاراکتر دوم : معرف کشور بانک است ، به طور مثال برای ایران IR است
دو کاراکتر سوم : کد موقعیت مکانی بانک است
سه کاراکتر آخر : کد شعبه بانک است که بدون این کد نیز شماره سوئیفت کامل است و این مورد انتخابی است
به طور مثال کد بانک اقتصاد نوین شعبه تهران به صورت ذیل است :
BEGNIRTHAFG
چهار کارکتر اول یعنی BENG معرف بانک اقتصاد نوین است
IR معرف ایران است
TH معرف موقعیت مکانی یعنی تهران است
AFGمعرف کد شعبه است
برای مثال BKMTKRSE :
BKMT نشان دهنده نام بانک
KR: نشان دهنده کشور کره
SE: نام شهر سئول است
معمولا شعب اصلی با استفاده از XXX در انتهای این ۸ کاراکتر و سایر شعب با حروف و اعداد دیگر مشخص می شوند.
BKCHCNBJXXX شعبه مرکزی و BKCHCNBJ45A نام بانک چین در شهر شنزن است.
سوئیفت کد بانک های ایرانی سوئیفت کدفروشندگان معمولا در فاکتور یا پروفرم علاوه بر شماره حساب، کد سوئیفت بانک هم درج می کنند.
در اکثر کشورها بانک ها از شبکه سوئیفت جهت گشایش، اصلاح، ابطال و سایر مکاتبات استفاده می کنند. در مورد اعتبارات استادی داخلی از روش پست و فکس استفاده می شود.
اعتبارات اسنادی داخلی به اعتبارات اسنادی اطلاق می شود که خریدار و فروشنده و مبدا و مقصد کالا همگی در یک کشور باشند. به طور کل شبکه ی سوئیفتی برای انجام اقدامات مربوط به اعتبار استفاده می گردد.
شروطی که باید در شرایط اعتبار در قالب پیام های سوئیفتی درج شود:
پیام های سوئیفتی با توجه به استاندارد تعریف شده بین المللی پذیرفته می شوند ، بانک ها با نصب نرم افزار سوئیفت و اتصال به سرورهای جهانی، از خدمات سوئیفت بهره می برند.
طرف صادر کننده پیام سوئیفتی نسبت به مفاد ذکر شده تعهد دارد . اگر پیام سوئیفتی بار مالی داشته باشد و از یک بانک به بانک دیگری ارسال شود ، بانک ارسال کننده متعهد پرداخت به طرف مربوطه خواهد بود.
تقسیم بندی پیام های سوئیفتی بر اساس استاندارد
به منظور سهولت در امر مخابره و دریافت پیام بین سـوئیفت و اعـضا با یکدیگر ، سوئیفت مبادرت به طبقه بندی پیام های مختلف در ده گروه صفر تا ۹ به شرح زیر کرده است که گروه صفر پیام های سیستمی بین اعضاء و سوئیفت و گروه یک تا نه پیام های مالی بین اعضا هستند:
برای هر پیام سوئیفتی یک کد وجود دارد که این کدها در ۹ گروه طبقه بندی می شوند. به این کدهای سوئیفتی MT می گویند.
رقم اول کد سوئیفت مربوط به گروه است برای مثال ۱۰۳ در گروه اول و ۷۴۰ در گروه ۷م قرار دارد. هر کد سوئیفتی معرف یک پیام است.
گروه بندی پیام های سوئیفتی
گروه ۱: پیام سوئیفتی مربوط به پرداخت اشخاص و وصول چک
انتقال وجوه بین حساب مشتریان، اعلامیه چک، دستور عدم پرداخت چک و . . .
گروه ۲: پیام سوئیفتی مربوط به پرداخت بین بانکی
انتقال وجوه بین بانک ها و بین حساب های مختلف یک بانک.
گروه ۳: پیام سوئیفتی مربوط به معاملات ارزی و تبادلات ارزی
تأییدیه معاملات ارزی.
گروه ۴: پیام سوئیفتی مربوط بهرداخت های مربوط به روش بروات وصولی
وصولی ها.
گروه ۵: پیام سوئیفتی مربوط به بازار اوراق بهادار
سهام و اوراق قرضه.
گروه ۶: پیام سوئیفتی مربوط به خرید و فروش فلزات
بهاعتبارات
گروه ۷: پیام سوئیفتی مربوط بهاعتبارات اسنادی و ضمانت نامه ارزی
اعتبار اسنادی، ضمانت نامه.
گروه ۸: پیام سوئیفتی مربوط به چک های مسافرتی
تراولر چک.
گروه ۹: پیام سوئیفتی مربوط به مدیریت پرداخت های نقدی
صورت حساب، اعلامیه بدهکار و بستانکار.
گروه ۷ و گروه ۴ مربوط به فعالیت های بازرگانی هستند ، گروه اول در روش حساب باز و پیش پرداخت استفاده می گردد.
سوئیفت چیستمزایای سوئیفت
- استاندارد
قابلیت اطمینان
امنیت
سرعت
کاهش هزینه ها
قابلیت دستیابی
تسویه سریع و هم زمان حسابها
پس می توان گفت مزایای استاندارد بودن عبارتند از:
ب – شناسایی سریع پیام ها.
ج – جلوگیری از اتلاف وقت در تنظیم متن پیام های بانکی.
د – سرعت بخشیدن به تنظیم متن پیام های بانکی.
سوئیفت ادعا می کند که در حدود ۹۹/۹۹ درصد قابل اطمینان است.
ب – با استفاده از دستگاهی به نامEncriptor در سایت سوئیفت مبـدأ پیـام بـه هم ر یخته و از حالت خوانا بودن آن خارج می شود و در شبکه مخابراتی بین المللی قرار می گیرد و هیچ کس حتی اگر بتواند به پیام سوئیفتی دسترسی داشته باشد ،قادر به خواندن یا تغییر در پیام نخواهـد بـود و فقـط در سـایت سـوئیفت مقـصدپیام به وسیله دستگاه دیگری بـه نـامDecriptor بـه طـور مـنظم اولیـه کـه قابـل خواندن به وسیله ترمینال باشـد، در مـی آیـد ، در صـورتی کـه در تلکـس بـه ایـن صورت نبوده و اگر منبعی به خطوط مخابراتی دسترسی یابد، پیام قابل خوانـدن وتغییر دادن است. سیستم فقط توسط افراد مجاز در حدود اختیارات تعیین شـده قابل بهره برداری اسـت. بـه عبـارتی ورود بـه سیـستم و تقـسیم وظـایف کـاربران توسط دو مسئول بانک که کلید اصلی توسط سوئیفت در اختیارشـان قـرار گرفتـه است، اجازه ورود به سیستم و تعیین یک قسمت از دو قسمت کلید رمز کاربران را دارند . کاربران با دریافت هـر دو قـسمت کلیـد رمـز (Password) منحـصر بـه فرد از این مسئولان و قرار دادن آن در کنار هم اجازه ورود به شبکه سوئیفت و کار با آن را در حد اختیارات تعیین شده خواهند داشت. کلید رمـز کـاربر هماننـد امضای او است. به منظور جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی اگـر رمـز کـاربری غلط وارد شود، سیستم برای آن کاربر قفل می شود و حداقل هر سه مـاه یـک بـارکاربران اجبار به تغییر رمز خود دارند.
۵- هزینه مخابره پیام:
هر چه تعداد پیام ارسال ی استفاده کنندگان بیشتر شود، هزینه هر پیـام ارزان تـر می شود. در ضمن کارمزد دریافتی کـارگزاران بـرای اجـرای پیـام هـای سـوئیفتی و تلکس متفاوت است و تقر یباً کارمزد اجرای یک پیام سوئیفتی با توجه به ایـن کـه نیاز به نیروی انسانی ندارد و توسط رایانه خوانده و اجرا می شود، بین یک دوم تا یک سوم کارمزد اجرای یک پیام تلکسی که نیروی انسانی می باید آن را اجرا کند ،است.
۶- قابلیت دست یابی:
سوئیفت یک مؤسسه تعاونی یا به عبارت ی دیگر یک مؤسسه غیرانتفاعی است کـه به بانک های عضو تعلق دارد و از سوی اعضا کنترل می شود و برای تـأمین اهـداف مشترک آنها طرح ریزی شده است، بالطبع از طرف اعضا با پرداخت حـق عـضویت و هزینه تعداد پیام ارسال تأمین مالی می شود و مدیریت آن را هم به عهـده اعـضا است. بـه اسـتناد مـاده ۱۴ اساسـنامه سـوئیفت، اعـضا ی ۲۵ نفـری هیـأت مـدیره سوئیفت را بانک های عضو انتخاب میکنند و هر بانکی که بیش از ۵/۱ درصـد ازسهام سوئیفت را در اختیار داشته باشد، می تواند یک عضو هیأت مدیره را معرف کند. (میزان سهام اختصاصی هر عضو هـر سـه سـال یـک بـار بـا توجـه بـه میـزان پیامهای ارسال ی عـضو از طریـق شـبکه تعیـین مـی شـود ). اگـر عـضوی بـیش از ۶ درصد سهم سوئیفت را در اختیار داشته باشد، می تواند حـداکثر دو عـضو هیـأت مدیره مع رف کند و کشورهایی که کمتر از ۵/۱ درصد سهام را دارند، مـی تواننـد به طور مشترک به شرطی که تعداد سهام آنها بیش از ۵/۱ درصد شود ،یک عـضو هیأت مدیره معرفی کنند . سود عملیاتی این مؤسسه تعاونی بالطبع به اعضا تعلـق دارد و میباید بین اعضا تقسیم شود، ولی سوئیفت این عمل را انجام نمی دهـد و سود حاصله را برا ی سرمایه گذاری مجدد و کاهش هزینه پیام سـوئیفتی در سـال بعد استفاده می کند.
قبل از اینکه پذیرش یک کشور در سوئیفت از سوی هیأت مدیره مورد بررسـی قرار گیرد، می باید پذیرش سه شرط زیر توسط کشور متقاضی به سـوئیفت اعـلام شود:
۱- تأسیس سایت سـوئیفت (S.A.P): مـی بایـد در صـورت نیـاز بـه راه انـدازی سایت در کشور متقاضی محلی به سوئیفت اجاره داده شود تا با هزینـه خـود یـک سایت سوئیفت در آنجا راه اندازی کند.
۲- معافیت مالیاتی: در ارایه گواهی مبنی بر معافیت از پرداخت مالیات ، چـون نرخ مالیاتی در کشورهای مختلف متفاوت است ،در صورت رعایت آن، با همه اعضا رفتار یکسان می شود.
۳- خط انتقال دیتا: یک خط انتقال دیتا بین المللی به منظور انتقال پیام ها از سایت سوئیفت به خارج از کشور حداقل برای اجاره پنج ساله به هزینه سوئیفت می باید در اختیارش قرار داد.
سال ۱۳۶۴: کارشناسان بانک مرکزی بررسی های اول یه را برای عضویت بانک های ایرانی در سوئیفت انجام دادند. ارزیابی مطلوب و پیشنهاد عـضویت بانک ها ی ایرانی داده شده، ولی با توجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت های اساسی تر به تعویق افتاد.
سال ۱۳۶۹: بانک مرکزی هیأتی را مأمور هماهنگی با بانکها ی تجاری به منظـور عضویت در سوئیفت کرد.
سال ۱۳۷۰: پس از هماهنگی های لازم با بانک های تجاری تقاضای عضویت سیستم بانکی ایران توسط بانک مرکزی به سوئیفت ارایه شد.
سال ۱۳۷۱: پس از ارایه سه پیش شرط عضویت به سـوئیفت، بانـک مرکـزی بـه همراه پنج بانک تجاری صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه در آذرماه پذیرفته شد.
سال ۱۳۷۲: پس از راه اندازی سایت، خرید تجهیزات نرم افزاری و سخت افـزاری و نصب آن ها در چهاردهم آذرماه بانک ملی ایران به شبکه سوئیفت ملحق شد.
سال ۱۳۷۶: قبول عضویت و الحاق بانک توسعه صادرات.
سال ۱۳۷۷: قبول عضویت بانک صنعت و معـدن و تقاضـای عـضویت بانک رفاه کارگران.
سال ۱۳۷۸: الحاق بانک صنعت و معدن و رفاه کارگران.
در حال حاضر متأسفانه سیستم بانکی کـشور بـه رغـم رشـدی کـه در اسـتفاده از سیستم پیام رسانی سوئیفت در سال های اخیر داشته است، استفاده بهینه از سوئیفت به عمل نمی آورد و تعداد پیام های ارسالی ایران از طریـق این شبکه و بهره وری از مزایـای جانبی آن در حـد مطلـوب نیـست . مـسلماً ایـران مـی توانـد بـا استفاده بهینه از سـوئیفت، پیـام هـای بیـشتری از طریـق سـوئیفت ارسـال کنـد و سهام بیشتری به خود اختصاص دهد، ضمن این که ریسک، هزینـه ارسـال پیـام و کارمزد کارگزران در زمان استفاده از سوئیفت به مراتب از تلکـس کمتـر اسـت و یکـی از راه هـای استفاده بهینـه از سوئیفت، اتـصال هـر چه زودتـر شعب ارزی بانک ها در تهران و شهرستان ها به سوئیفت و برنامه ریـزی بـه سـمت اتوماسـیون شبکه عملیاتی بین المللی بانک ها با استفاده از سوئیفت است.