ضدعفونی کننده ها یا مواد آنتی سپتیک (به انگلیسی: antiseptic) دستهای از مواد هستند که در سطح پوست، بدن و در بافتهای زنده استفاده میشوند و با اثر بر باکتریها، ویروسها، قارچها، اسپور باکتریها و سایر ارگانیسمها آنها را از بین میبرند و یا از رشد آنها جلوگیری میکنند. در ادامه با مجله اینترنتی ایلیار همراه باشید
نگرانی کنونی از بابت گسترش و همهگیرشدن ویروس جدید کرونا ، کووید-۱۹، استفاده از محصولات ضدعفونیکننده و تمیزکردن مکرر دستها را به یکی از ملزومات زندگی روزمره تبدیل کرده است. نخستین نکته احتیاطی که همه ما برای پیشگیری از شیوع بیشتر کووید-۱۹ باید رعایت کنیم، تمیزکردن مکرر دستها است. اگر بخواهیم فهرستی از انتخابهای پیش رو برای تمیزکردن دستها طی روندی منظم تهیه کنیم، شستن صحیح دست ها با آب و صابون در صدر این فهرست قرار خواهد گرفت. سه راهکار دیگر استفاده از محصولات ضدعفونی کننده ها دست، الکل و دستمال ضدعفونیکننده خواهند بود: راهکارهایی که در شرایط اضطراری و نداشتن دسترسی به آب و صابون استفاده میشوند. اما از این میان، بهترین و مطمئنترین راهکار کدام است؟ در ادامه مطلب جوابی برای این سؤال خواهیم یافت و با بررسی مزایا و معایب هریک، مطمئنترین راهکار را به شما معرفی میکنیم. همراه ما باشید.
۱. ضدعفونی کننده الکل های صنعتی
یکی از پراستفادهترین ضدعفونیکنندهها الکلهای صنعتی هستند. به نظر میرسد که این الکلها برای ازبینبردن میکربها و باکتریها کارآمد باشند. اتانول، ایزوپروپانول و پروپانول ازجمله محلولهای حاوی الکل هستند که برای ضدعفونیکردن سطح پوست استفاده میشوند.
الکل باعث ازبینرفتن ساختار پروتئینها و انعقاد آنها میشود؛ این خاصیتْ الکل را به انتخابی مناسب و کارآمد برای مقابله با طیف وسیعی از باکتریها و ویروسها تبدیل میکند. البته اگر محلول مورداستفاده فقط از الکل تشکیل شده باشد و هیچ ماده یا ترکیب دیگری در آن نباشد، کارایی آن برای مقابله با میکربها کمتر میشود؛ چراکه در نبود آب، ساختار پروتئینها آنطور که بایدوشاید از بین نخواهد رفت.
۲. محصولات ضدعفونیکننده دست
محصولات ضدعفونیکننده انتخاب مناسب دیگری برای تمیزکردن دستها هستند. بهطورکلی، دو نوع ضدعفونیکننده دست موجود است: ضدعفونیکننده الکلی و آنهایی که بدون الکل هستند. برای تهیه محصولات دسته دوم (بدون الکل) معمولا از مواد ضدعفونیکنندهای نظیر بنزالکونیوم کلراید (Benzalkonium Chloride) یا تریکلوزان (triclosan) استفاده میکنند. این محصولات در مقایسه با ضدعفونی کننده ها الکلی مزایایی دارند، ازجمله آنکه قابلاشتعال نیستند و احتمال آنکه به پوست آسیب برسانند کمتر است؛ اما غلظت ترکیبهای مورداستفاده در آنها باید به حد معینی برسد؛ در غیر این صورت، برای محافظت از پوست در مقابل ویروسهای مهلکی نظیر کرونا کارایی نخواهند داشت.
نکاتی درباره کارایی محصولات ضدعفونیکننده دست
کارایی محصولات ضدعفونیکننده وابسته به عواملی است. مهمترین این عوامل عبارتاند از:
- چگونگی استفاده از محصول موردنظر (میزان محصول مورداستفاده طی هر بار تمیزکردن دستها، مدتزمان اختصاصدادهشده به هر بار استفاده، تعداد دفعات استفاده از محصول در طول روز)؛
- آسیبپذیر بودن یا نبودن میکربهای موجود بر روی دستها در مقابل ترکیبات فعال موجود در محصول ضدعفونیکننده.
نکات و ملاحظات ایمنی درباره محصولات ضدعفونیکننده بدون الکل
بهتوصیهٔ مراکزی نظیر سازمان بهداشت جهانی و سازمان نظارت بر بیماری ها و پیشگیری از آنها در آمریکا، استفاده از محصولات ضدعفونیکننده الکلی بر آنهایی که بدون الکل هستند ارجحیت دارد. چنین توصیههایی در کنار نگرانیهای موجود از بابت ایمنی ترکیبات شیمیایی مورداستفاده در تهیه ضدعفونیکنندههای بدون الکل، باعث شده است اقبال کمتری به آنها نشان داده شود. اما این نگرانیها تا چه اندازه درست و بهجا هستند؟ در ادامه خواهیم گفت.
تحقیقات صورتگرفته حاکی از آن بوده است که ترکیبات ضدمیکربی نظیر تریکلوزان ـ که در تهیه ضدعفونیکنندههای بدون الکل کاربرد دارند ـ ممکن است کارکرد سیستم غدد درونریز در بدن را تحتتأثیر قرار دهند. آلودگیهای زیستمحیطی بهخاطر استفاده از تریکلوزان عامل دیگر این نگرانیها است. بهعلاوه احتمال مقاومشدن بدن در برابر آنتی بیوتیک ها بهخاطر استفاده از چنین مواد و ترکیباتی هم وجود دارد. این نگرانیها باعث شد که در سال ۲۰۱۴، اتحادیه اروپا محدودیتهایی برای استفاده از این ترکیب شیمیایی (تریکلوزان) در محصولات مورداستفاده مصرفکنندگان کشورهای عضو در نظر بگیرد.
۳. دستمال ضدعفونی کننده
دستمالهای ضدعفونیکننده بهطور معمول برای تمیزکردن سطوح مختلف استفاده میشوند، نه برای تمیزکردن دستها. البته این محصولات هم حاوی ترکیباتی فعال نظیر کلرهگزیدین (Chlorhexidine)، پوویدون آیوداین (povidone-iodine؛ نام دیگر آن بتادین است) و هیدروژن پراکسید (hydrogen peroxide/ آباکسیژنه) هستند که برای ازبینبردن باکتریها و ویروسها کارایی دارند. همچنین بعضی از دستمالهای ضدعفونیکننده حاوی الکل هستند. اگر الکل موجود در دستمال موردنظر کمتر از ۴۰ درصد باشد، در شرایط کنونی و برای مقابله با کرونا کارایی نخواهد داشت.
اگر در شرایطی اضطراری قرار گرفتید که نه به ضدعفونیکننده دست و نه به آب و صابون دسترسی داشتید، از دستمالی استفاده کنید که حداقل حاوی ۴۰ درصد الکل باشد. بههنگام استفاده از دستمال هم خیلی مراقب باشید؛ استفاده نامناسب از آنها نهتنها به ازبینبردن میکربها کمکی نمیکند، بلکه بدتر، به پخششدن آنها دامن میزند.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. ممنون که با مجله اینترنتی ایلیار همراه بودید!
خوشحال میشویم صفحه اینستاگرام ایلیار را دنبال کنید .
هم چنین در صورت تمایل از فروشگاه اینترنتی ایلیار دیدن کنید .