بانک مرکزی شرایط برگشت ارز حاصل از صادرات کالا از سوی صادرکنندگان را اعلام کرد.
شرایط برگشت ارز صادراتی اعلام شد
دستورالعمل و ضوابط اجرایی رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و برگشت ارز حاصل از صادرات کالا به چرخه اقتصادی کشور در شش بند به دستگاههای ذیربط ابلاغ شده است. این دستورالعمل به استناد مفاد نامه شماره ۱۵۵۵۰-۹۷/م/۵۵۶۳۳ تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۷ دبیر هیأت دولت مبنی بر تکلیف تمام دستگاههای اجرایی بر رعایت سیاستهای ارزی ابلاغی بانک مرکزی و در راستای اجرایی کردن بند (۳) تصویبنامه شماره ۶۳۷۹۳/ت ۵۵۶۳۳ هـ تاریخ ۱۶ مرداد ۱۳۹۷ هیأت وزیران موضوع «برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور»، به شرح زیر تهیه و ابلاغ شده است:
۱- گمرک مکلف است پیش از اظهار الکترونیک صادرات در پنجره واحد تجارت فرامرزی نسبت به اخذ سیستمی تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات از صادرکننده به شرح فرم پیوست اقدام و تاییدیه مربوطه را از بانک مرکزی دریافت کند.
۲- گمرک موظف است اطلاعات پروانههای صادراتی موضوع بند (۱) را به صورت برخط و سیستمی به بانک مرکزی ج. ا. ا. ارسال کند.
۳- صادرکنندگان کالا مکلفند حداکثر ظرف مدت زمانی سه ماه از تاریخ صدور پروانه صادراتی گمرکی، حداقل ۹۵ درصد ارزش فوب کالای صادر شده را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند و از طریق سامانه جامع تجارت به بانک مرکزی اظهار نمایند.
پنج درصد باقیمانده به منظور تأمین هزینههایی از قبیل بازاریابی، تبلیغات و دفاتر خارج از کشور و نظایر آن در اختیار صادرکننده خواهد بود.
تبصره: مصادیق بازگشت ارز حاصل از صادرات بیش از سه ماه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین خواهد شد.
۴- نحوه بازگردانی ارز به چرخه اقتصادی کشور برابر مقررات و سیاست های بانک مرکزی میتواند به یک یا ترکیبی از شکلهای زیر صورت گیرد:
الف- واردات در مقابل صادرات خود یا اشخاص ثالث
ب- پرداخت اقساط بدهی ارزی تسهیلات فاینانس، ریفاینانس و یوزانس خود
پ - فروش ارز به بانک ها و صرافیهای مجاز
ت- سپردهگذاری ارزی نزد بانکها
۵- ارائه خدمات و تسهیلات ویژه به صادرکنندگان توسط کلیه دستگاههای اجرائی از جمله خدمات و تسهیلات بانکی، صدور و تمدید کارت بازرگانی و اعطای سایر مشوقهای صادراتی و نظایر آن منوط به رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و استعلام برخط و سیستمی دستگاه ذیربط از بانک مرکزی است.
۶- بانک مرکزی موظف است امکان استعلام اطلاعات تعهدات ارزی صادرکنندگان را برای تمام دستگاههای متولی اجرایی و نظارتی به صورت برخط و سیستمی فراهم کند.
بر اساس مصوبه ۱۴شهریورماه امسال،از این پس صادرکنندگان علاوه بر اینکه باید ارز حاصل از صادرات خود را حداکثر ظرف ۲ماه به کشور برگردانند، از آنها تعهدنامهای نیز برای بازگشت ارز دریافت میشود.
دستور فرمایید ضمن اطلاع رسانی مناسب به صادرکنندگان، تازمان الکترونیکی شدن فرم مذکور در سامانه جامع امورگمرکی، فیزیک آن توسط صادرکنندگان تکمیل و پس از تأیید امضای ذیل آن توسط دفاتر اسناد رسمی، تصویر اسکن شده آن را تحت عنوان «فرم تعهد نامه بازگشت ارز حاصل از صادرات» (مطابق پیوست) به اظهارنامه الکترونیکی صادراتی ضمیمه نمایند. لازم به ذکراست پیگیری نحوه اجرای تعهدات ناشی از فرم یادشده به عهده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد.
تصویر تعهدنامه ارزی
اکنون صادرکنندگان باید علاوه بر اینکه ارز حاصل از صادرات خود را دو ماهه برگردانند تعهدنامه ارزی را هم به امضا برسانند.تصویر فرم تعهدنامه به شرح زیر است: اکنون تولیدکنندگان بسیاری از رشتههای مشمول این بخشنامه، از جمله تولیدکنندگان لوله و پروفیل با مشکلات بسیاری مواجه هستند، ضمن اینکه صادرکنندگان میگویند که قیمت های پایه گمرک نیز بسیار بالاتر از نرخهای جهانی است.
تعهد ارزی ارز حاصل از صادراتدستورالعمل نحوهی بازگشت ارز حاصل از صادرات ابلاغ شد
بانک مرکزی در بخشنامه ای نحوهی بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخهی اقتصادی کشور را ابلاغ کرد، در این بخشنامه تمام صادرکنندگان مکلف به ارایه تعهد برگشت ارز هستند و بانک مرکزی مکلف است صرفاً برای واردات کالا و خدمات صادرکنندگانی تامین ارز کند که نحوه بازگشت ارز به چرخه اقتصادی مطابق ساختار تعیین شده در دستورالعمل این بانک باشد.
در این بخشنامه آمده است؛ در اجرای بند”۱” مصوبه شماره ۹۷۴۰۵ مورخ ۲۳ /۰۷/ ۱۳۹۷ شورای عالی هماهنگی اقتصادی و حسب تصمیمات کمیته بند”۲” مصوبه یادشده از یک سو و در راستای تسهیل اجرای دستورالعمل شماره ۲۱۰۷۸۲/ ۹۷ مورخ ۲۰/ ۰۶/ ۱۳۹۷ از سوی دیگر، بدینوسیله “نحوهی بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخهی اقتصادی کشور” به شرح ذیل ابلاغ میشود:
۱- کلیه صادرکنندگان کالا و خدمات مکلف به ارائه تعهد بابت برگشت ارز حاصل از صادرات خود به چرخه اقتصادی کشور میباشند.
۲- بانک مرکزی مکلف است صرفاً برای واردات کالا و خدمات صادرکنندگانی تخصیص و تأمین ارز نماید که نحوه بازگشت ارز آنها به چرخه اقتصادی کشور مطابق ساختار ذیل مشخص باشد.
ارز حاصل از صادرات۳- بازگشت ارز حاصل از صادرات صادرکنندگانی که مجموع صادرات سالانه آنها تا یک میلیون یورو، بیش از یک میلیون یورو تا سه میلیون یورو، بیش از سه میلیون یورو تا ده میلیون یورو و بیش از ده میلیون یورو به شرح ذیل باشد:
الف) بازگشت ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان تا یک میلیون یورو
• از فروش ارز در “سامانه نیما” معاف است.
• در ازای واردات کالا و خدمات مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود پس از ثبت سفارش استفاده نماید (واردات در مقابل صادرات خود).
• به صورت مستقیم جهت واردات کالا با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت به واردکنندگان دیگر پس از ثبت سفارش واگذار نماید (واردات در مقابل صادرات غیر).
• به صورت حواله یا اسکناس به بانکها و صرافیهای مجاز با ثبت در “سامانه نظارت ارز (سنا)” عرضه نماید.
ب) بازگشت ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان بیش از یک میلیون یورو تا سه میلیون یورو
• مکلفاند ۵۰ درصد ارز صادراتی را به “سامانه نیما” واگذار نماید.
تبصره: تا سقف یک میلیون از فروش ارز در “سامانه نیما” معاف است.
• مابقی ارز را میباید به طرق زیر به چرخه اقتصاد بازگردانند:
• در ازای واردات کالا و خدمات مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود پس از ثبت سفارش استفاده نماید (واردات در مقابل صادرات خود).
• به صورت مستقیم جهت واردات کالا با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت به واردکنندگان دیگر پس از ثبت سفارش واگذار نماید (واردات در مقابل صادرات غیر).
• به صورت حواله یا اسکناس به بانکها و صرافیهای مجاز با ثبت در “سامانه نظارت ارز (سنا)” عرضه نماید.
ج) بازگشت ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان بیش از سه میلیون یورو تا ده میلیون یورو
• مکلفاند ۷۰ درصد ارز صادراتی را در “سامانه نیما” عرضه نماید.
تبصره: تا سقف یک میلیون از فروش ارز در “سامانه نیما” معاف است.
• مابقی ارز را بایستی به طرق زیر به چرخه اقتصاد بازگرداند:
• در ازای واردات کالا و خدمات و هزینههای بازاریابی مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود پس از ثبت سفارش استفاده نماید (واردات در مقابل صادرات خود).
د) بیش از ده میلیون یورو
• مکلفند ۹۰ درصد ارز صادراتی را در “سامانه نیما” عرضه نماید.
تبصره: تا سقف یک میلیون از فروش ارز در “سامانه نیما” معاف است.
• مابقی ارز را بایستی به طریق زیر به چرخه اقتصاد بازگردانند:
• در ازای واردات کالا و خدمات و هزینههای بازاریابی مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود پس از ثبت سفارش استفاده نماید.
تبصره: فروش در “سامانه نیما” بیش از درصد مشخص شده در هر یک از سه دسته فوق، امکانپذیر است.
کلیه صادرات انجام گرفته از تاریخ ۲۲ /۰۱/ ۱۳۹۷ مشمول این مصوبه خواهد بود.
جریمه و مالیات در انتظار صادرکنندگان متخلف
معاون سازمان توسعه تجارت ایران محمدرضا مودودی در پاسخ به این سوال که اگر با تمام این تفاسیر صادرکنندهای علاقه نداشته باشد که ارز حاصل از صادرات خود را وارد سامانه نیما یا سماصا کند، افزود:
اگر افراد نخواهند این ارز را به روشهای تعیین شده به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند، مشمول مالیات و جریمه شده و متخلف محسوب میشوند. براین اساس بحثهایی مانند معافیت صادرکنندگان از مالیات برای این افراد لحاظ نخواهد شد.
مودودی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر چنین چرخهای برای فعالیتها تعیین شده، لیستی که قرار است در این زمینه منتشر شود و اعلام کند که کدام دسته از صادرکنندگان ملزم به بازگشت ارز خود به سامانه نیما نیستند، چه معنایی پیدامیکند؟ گفت: لیستی که قرار است منتشرشود، ارتباط چندانی با صادرات نداشته و بیشتر درباره اقلام وارداتی است و جزئیات آن در آینده اعلام خواهد شد.
سه شیوه اظهار ارز از سوی صادرکنندگان
بر اساس آنچه که دولت تصمیم گرفته و در بخشنامه خود ابلاغ خواهد کرد، سه حالت برای ایفای تعهد ارزی از سوی صادرکنندگان در مکانیزم جدید در نظر گرفته شده است که بر این اساس،
صادرکننده باید ارز خود را یا به بانک یا به صرافی معرفی شده از سوی بانک مرکزی به فروش برساند که مکانیزم عرضه ارز در این حالت، سامانه نیما خواهد بود.
در روش دوم، صادرکننده میتواند با نام خود واردات کالاهای مشخص و مورد نیاز کشور را که در کتاب مقررات واردات و صادرات به ثبت رسیده و واردات آنها مجاز است، ثبت سفارش کرده و با توجه به سیستم ثبت سفارش، واردات کالاهای خود را اظهار نموده و ارز حاصل از صادرات خود بابت واردات کالاهای مورد نیاز کشور استفاده کند.
در حالت سوم، صادرکننده به واردکننده متقاضی، ارز حاصل از صادرات خود را به نرخ توافقی و ثانویه به فروش میرساند و در واقع، ارز حاصل از صادرات خود را به واردکننده دیگری واگذار میکند و در مقابل، کوتاژ صادراتی را به واردکننده اعلام نموده و واردکننده آن را در سامانه جامع تجارت آن را به ثبت میرساند و در نهایت صادرکننده نیز شماره کوتاژ وارداتی را به دولت اظهار میکند.
این در شرایطی است که صادرکنندگان با اعلام دولت مبنی بر اینکه آنها باید با مکانیزم جدید، ارز حاصل از صادرات خود را اظهار کنند، نگران شده بودند که مبادا پیمان سپاری ارزی، مجدد احیا شود، اما اکنون دولت در روش کنونی قائل به اجرای پیمان سپاری ارزی به شیوه گذشته نیست و می خواهد که روش جدیدی از تعهد صادراتی را پیاده سازی کند که به گفته فعالان اقتصادی روشی کاملا معقول است. یعنی پیمان سپاری ارزی جای خود را به تعهد ارزی داده است.
بعد از اعمال تغییرات اخیر در خصوص فعالیت صرافیهای مجاز در معاملات ارزی کشور، ازاینپس صادرکننده و صراف میتوانند طی ۷ گام اقدام به خریدوفروش ارز کنند.
چگونگی فروش ارز حاصل از صادرات به صرافیها در سامانه نیما
با تغییراتی که اخیراً از سوی بانک مرکزی در سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی کشور) ایجادشده است صادرکنندگان میتوانند ارز حاصل از صادرات خود را از طریق سازوکار لحاظ شده در نیما به صرافان واگذار کنند.
بر این اساس صادرکننده ابتدا با مراجعه با سامانه جامع تجارت => عملیت ارزی = > مدیریت ارز حاصل از صادرات => فروش ارز => عرضه ها => ایجاد عرضه جدید میتواند با انتخاب پروانه صادراتی اقدام به عرضه ارز خود نماید.
در گام بعدی نیز صرافی مجاز با مراجعه به سامانه سنا میتواند ارزهای عرضهشده توسط صادرکنندگان را مشاهده نموده و تقاضای خرید خود را بر روی آنها ثبت کند.
در مرحله بعدی نیز صادرکننده پس از مشاهده تقاضای صرافی برحسب تمایل خود میتواند با یک یا چند صراف وارد معامله شود. سایر مراحل نیز در تصویر زیر قابلمشاهده است.
ارز حاصل از صادرات