بعنوان یک مادر یا خانم خانه دار حواستون باشه که حتما کنسرو تن ماهی رو بجوشونید. با ما در مجله اینترنتی ایلیار همراه باشید
تقریبا همه ما میدانیم کنسروهای ماهی را باید ۲۰ دقیقه قبل از مصرف بجوشانیم و از خرید کنسروهایی با قوطیهای متورم خودداری کنیم، اما مسائل و نکات مربوط به کنسروها به این دو موضوع ختم نمیشود. واقعیت این است که این غذای آماده و خوشمزه تا به حال جان افراد زیادی را به خطر انداخته است. جدا از مسئله مسمومیت، مصرف بیش از حد آن نیز میتواند در طول زمان باعث حساسیت و مشکلات گوارشی شود، بهتر است همین امروز با تمام خط قرمزهای کنسروها آشنا شوید.
به تازگی در یکی از بیمارستانهای تهران نوجوانی ۱۶ ساله در اثر مصرف تن ماهی جان خود را از دست داد.
کنسرو تن ماهی در صورت نگهداری در شرایط نامناسب یا انقضای تاریخ مصرف آن، به سرعت فاسد میشود و مسمومیت بسیار جدی به نام مسمومیت بوتولیسم را ایجاد میکند که میتواند حتی سبب مرگ هم شود.
دلیل جوشاندن تن ماهی در آب به مدت ۲۰ دقیقه این است که از مسمومیت بوتولیسم جلوگیری شود.
تن ماهی یکی از مواد غذایی است که امکان آلودگی آن با میکروب بوتولینوم زیاد است.
سم بوتولینوم یکی از کشنده ترین سموم دنیا است و ۱ سی سی آن می تواند هزاران نفر را بکشد یا شدیداً مسموم کند.در صورتی که تن ماهی حاوی میکروب بوتولینیوم باشد، در محیط بی هوازی سم بوتولیسم تولید می کند و دلیل توصیه به جوشاندن همین مسئله است.پس حتما تن ماهی را قبل از مصرف برای مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید.
طبق توصیه کارشناسان حتما کنسرو تن ماهی را قبل از مصرف باید ۲۰ دقیقه در آب جوشاند و سپس مصرف کرد تا احتمال مسمومیت با آن به حداقل برسد.
این در حالی است که دانشمندان معتقدند که مصرف بیش از حد تن ماهی میتواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد و ماهیهای تن بیشتر جیوه دارند تا اسیدهای چرب مفید امگا! از سوی دیگر، اما حدود ۱۲ درصد از کنسرو ماهیهای موجود در بازار ایران از نظر مقدار ماده مسموم کننده هیستامین در وضعیت خطرناک قرار دارند که میتواند مصرف کننده را با مسایلی همچون ایست قلبی و حتی مرگ مواجه سازد.
مرگ پسر ۱۶ ساله در اثر مصرف تن ماهی
۳ روز پیش پسر ۱۶ ساله که در خانهشان تنها بود، بعد از مصرف تن ماهی حالش دگرگون شد و خانواده اش او را به بیمارستان رساندند. مادر این پسر نوجوان در این رابطه به خبرنگار «فردا» میگوید: «نمی دانستیم که چه اتفاقی افتاده، وقتی دیدیم حال پسرم بد شده او را به بیمارستان بردیم. به قدری حالش بد بود که دقایقی بعد از حضور در بیمارستان، پزشکان اعلام کردند که پسرم به کما رفته است.»
مادر این پسر ۱۶ ساله که حال خوشی هم ندارد در پاسخ به این سوال که آیا تن ماهی باد کرده بود یا تاریخش گذشته بوده، میگوید: «نمی دانم. ما خانه نبودیم و خبر ندارم.»
دو روز پس از وضعیت کما این نوجوان ۱۶ ساله جان خود را از دست داده و خانواده اش داغدار او شده اند.
چطور تن ماهی باعث مرگ می شود؟
این مسمومیت شوخیبردار نیست!
غذاهای دریایی مانند انواع ماهی و میگو و به خصوص غذاهای کنسروی از خوراکیهایی هستند که میتوانند آلوده به میکروب کلستریدیوم بوتولینوم باشند. این میکروب در شرایط خاص سمی تولید میکند که این سم منجر به بیماری بوتولیسم خواهد شد.
بوتولیسم نوعی بیماری عفونی عصبی-عضلانی است که باعث فلج شدن تقریبا کل بدن و در نهایت مرگ میشود.
غذاهای کنسروی اگر به صورت بهداشتی و کاملا استریل تهیه نشده باشند میتوانند آلوده به این میکروب باشند و از آنجایی که این میکروب برای رشد احتیاجی به هوا ندارد میتواند در داخل کنسرو به آسانی رشد کرده و در نهایت سم تولید کند.
در نتیجه کنسرو بهترین محیط برای رشد این میکروب به حساب میآید. درجه حرارت لازم برای از بین بردن این میکروب ۱۰۰ درجه سانتیگراد به بالاست و در ۱۲۰ درجه سانتیگراد در عرض ۵ دقیقه به راحتی از بین میرود. به همین دلیل توصیه میشود کنسروهای مواد غذایی را قبل از مصرف حتما برای ۲۰ تا ۲۵ دقیقه بجوشانید.
در واقع میکروب کلستریدیوم در این دما کشته نمیشود اما سم آن از بین میرود. معمولا در منزل نمیتوان درجه حرارت بالای ۱۰۰درجه را فراهم کرد تا میکروب از بین برود اما با جوشاندن مواد غذایی حداقل سم آن از بین میرود و خطر بیماریزایی آن رفع میشود.
وی درپایان می گوید ۸۸٫۵ درصد از شرکتهای تولید تن ماهی در حد مجاز و سلامت کامل قرار دارند. اما ر عین حال بخش عمده آن در آستانه خطر قرار دارند. تا جایی که طبق تعرفه مجاز اروپا و آمریکا ۱٫۶ درصد کمترین مقدار حدمجاز و ۷۶٫۹ درصد بالاترین حد مجاز را داراست.
رئیس کمیته بهداشت مواد غذایی جامعه دامپزشکان نیز می گوید: هیستامین موجود در ماهیتن سلامت جامعه را به خطر میاندازد.
دکتر آراسب دباغ مقدم می افزاید: هیستامین سبب بروز علایم حساسیت در مخاط دهان و لبها به همراه سوزش و التهاب لب و دهان و نیز بروز علایم سیستمیک همچون برافروختگی، افزایش ضربان قلب، افت فشار خون، شوک و حتی مرگ میشود.
اگر ماهیها در شرایط مناسب نگهداری نشوند، جمعیت میکروبی در بافتهای بدن آنها زیاد شده و تبدیل به هیستامین میشود. به منظور حفظ سلامت ماهی، ماهی باید تا قبل از فرآوری در سردخانه نگهداری شده و شرایط نگهداری آن کاملا بهداشتی باشد تا از افزایش بار میکروبی و تبدیل هیستیدین به هیستامین در ماهی جلوگیری شود.
سالیانه حدود ۵۰ نفر بر ثر مصرف تن ماهی دچار مسمومیت هیستامین و در نهایت مرگ می شوند.حرارت ۲-۳ دقیقه ای محتوای کنسرو در مایکروفر کافی نیست . وجود سم بوتولیسم در همه کنسروهای غذایی وجود داره، فقط در کنسر میوه ها ( کمپوتها) وجود نداره. بنابراین باید همه کنسرهای غذایی رو قبل از استفاده ۲۰ دقیقه بجوشانیم.
صفرزاده، دبیر فدراسیون دوچرخهسواری در گفتوگو با خبرنگار ورزشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره. در تماسی که با پدر مرحوم زیبا مهینی داشتیم وی عنوان کرد که دخترش به دلیل مسمومیت بر اثر خوردن تن ماهی در دانشگاه به بیمارستان منتقل شده و متاسفانه علیرغم تلاشهای صورت گرفته، جان خود را از دست داده است.
به این ترتیب است که ۱۰ الی ۲۰ دقیقه جوشاندن تن ماهی در آب در حال جوش، باکتری را از بین میبرد و سلامت مصرف کننده را به خطر نمی اندازد. البته دقت کنید که حتی اگر تن ماهی را باز در یخچال نگه دارید باعث فاسد شدن آن میشود.
دکتر آذرنوش در پایان می گوید: «اکثر تن ماهیهایی که در ایران تولید میشود به لحاظ کیفیت و عاری بودن از عوامل میکروبی از برترینهای دنیا میباشد. تن ماهی که فاسد شده باشد یا شرایط فاسد شدن را علیرغم باز نشدن نشان دهد مثل تن ماهی که باد کرده باشد ممکن است به بیماری یا مرگ ختم شود.
جوشاندن ۲۰ دقیقه ای یا ۲ دقیقه ای؟
بعد از باز کردن کنسرو آن را درون یک ظرف ریخته و در آن را بگذارید و روی حرارت قرار دهید تا به جوش آید. اجازه دهید ۲ دقیقه بجوشد تا سم آن کاملا از بین برود. در واقع این سم در دمای ۱۰۰ درجه در عرض یک دقیقه غیرفعال می شود. مراقب باشید هنگام جوشیدن، بخارات آن را استشمام نکنید زیرا اگر در کنسرو ماهی سم وجود داشته باشد بخارات آن هم مسموم کننده است به همین دلیل باید موقع جوشاندن در ظرف را بگذارید تا بخارات سمی نیز غیرفعال شود.
علاوه بر این می توانید برای اطمینان بیشتر قوطی کنسرو در بسته را برای ۲۰ دقیقه بجوشانید.
در واقع ۲۰ دقیقه جوشاندن زمانی لازم است که در قوطی را باز نمی کنید و به صورت دربسته آن را در آب قرار می دهید تا به جوش آید زیرا در قوطی دربسته زمان بیشتری طول می کشد تا محتویات مرکز قوطی به دمای ۱۰۰ درجه برسد و لازم است حتما ۲۰ دقیقه جوشانده شود.
گاهی اوقات افراد تمام کنسروهایی که خریداری می کنند را با هم می جوشانند و کنار می گذارند و برای مصارف بعدی دیگر آنها را نمی جوشانند که باید بدانید با نگه داشتن کنسروها ممکن است دوباره در آنها سم تولید شود بنابراین حتما باید موقع مصرف آنها را بجوشانیم.
یک نکته: تاکنون گزارشی درباره تولید کنسرو با گوشت دلفین های مرده نداشته ایم. همکاران سازمان شیلات بر صید حیوانات دریایی نظارت می کنند و روند تولید در کارخانه ها تحت نظر مسئولان فنی انجام می شود.
تیره بودن، دلیل کهنه بودن نیست
در فرایند کنسروسازی، آب فعال بافت غذا خارج میشود و به همین دلیل ماندگاری آن افزایش پیدا میکند. در فصل تابستان نمیتوان از فروشگاهها انتظار فروش ماهی تازه را داشت در صورتی که در تمام فصلهای سال میتوان از کنسرو ماهی استفاده کرد.
بیشتر کنسروهای ماهی ایران از ماهی تن تهیه میشوند در حالی که کشورهای دیگر مانند کانادا و استرالیا بیشتر از ماهی سالمون استفاده میکنند.
مردم ایران معمولا به اشتباه کنسرو ماهی را تن ماهی میگویند در حالی که تن یک نوع ماهی است و باید بگوییم کنسرو ماهی تن.
گاهی اوقات برخی از ماهیهای کنسروی رنگ روشنتر و برخی دیگر رنگ تیرهتری دارند. در واقع قسمتهای مختلف ماهی ممکن است رنگهای متفاوتی داشته باشد و این موضوع بستگی به بافت ماهی دارد و تیرهتر بودن ماهی کنسروی دلیل بر کهنه بودن آن نیست.
روغن کنسرو، مفید یا مضر؟
در صنعت غذایی جهانی، عمده ماهیهای کنسروی در آبنمک پخته میشوند اما بیشتر ماهیهای کنسروی ایران با مقادیر بالای روغن پخته و تهیه میشوند زیرا مردم ایران دوست دارند غذایشان چربتر و مزهاش بیشتر باشد. در واقع بیشتر موادی که در مزه و بو نقش دارند، مواد محلول در چربی هستند، بنابراین اگر بخواهیم ماهی تازه را با کنسروی مقایسه کنیم یکی از تفاوتهای آنها در میزان چربی است. البته بسیاری از افراد فکر میکنند این چربی از چربیهای مفید است زیرا ماهی در آن قرار گرفته در حالی که این روغن با چربی موجود در بافت ماهی متفاوت است.
چربی گوشت ماهی و امگا۳ موجود در آن برای سلامت بسیار مفید است و مصرف آن توصیه میشود اما چربیای که در صنایع غذایی وارد کنسروها میشود از چربیهای مضر است و خطر بیماریهای قلبی و عروقی را بالا میبرد. گاهی اوقات در صنایع غذایی ادعاهایی میشود که ممکن است حقیقت داشته باشد اما کمی عجیب به نظر میرسد. برای مثال در کنسروهای ماهی حاوی روغن زیتون باید بررسی کرد که واقعا چه مقدار از این روغن در آن به کار رفته است.
اگر تمام روغن به کاررفته در آن روغن زیتون باشد قاعدتا میتوان گفت محصول بسیار خوبی است اما اگر فقط بخشی از روغن آن را روغن زیتون تشکیل داده باشد استفاده از عبارت «روغن زیتون» در اینجا تنها یک برچسب مشتریپسند است.
یک بار در هفته بیشتر نخورید
به لحاظ تغذیهای بهتر است تا حد امکان ماهی کنسروی مصرف نشود و به جای آن از ماهی تازه استفاده شود، اما کنسرو ماهی مانند سوسیس و کالباس نیست که دور آن یک خط قرمز بکشیم.
برای اینکه مصرف ماهی در خانواده افزایش پیدا کند میتوان از کنسرو نیز استفاده کرد اما ترجیح این است که ماهی تازه خریداری و با آن غذاهای مختلفی تهیه شود، تنوع در نوع ماهی مصرفی و همچنین نوع غذاهایی که با آن تهیه میکنیم از اهمیت بالایی برخوردار است. مصرف ماهی ۳ روز در هفته توصیه میشود اما بهتر است ماهی کنسروی بیشتر از یک بار در هفته مصرف نشود.
کنسرو را در یخچال نگهداری نکنید
لزومی ندارد کنسرو را در جای خیلی خنک مانند یخچال نگهداری کنید. مهم این است که محل نگهداری آن نوسان دمایی نداشته باشد زیرا این نوسان باعث می شود قوطی کنسرو به نقطه شبنم برسد و سطح قوطی را رطوبت بگیرد. این رطوبت باعث زنگ زدگی، سوراخ شدگی و فساد محتویات آن می شود. یخچال هم به این دلیل که در آن به صورت مداوم باز و بسته می شود کنسرو را به نقطه شبنم می رساند و جذب رطوبت در کنسرو می تواند باعث زنگ زدگی و سوراخ شدن آن شود. معمولا بهترین دما برای نگهداری کنسرو بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است.
با چی بخوریم و با چی نخوریم؟
معمولا محدودیتی در مصرف هم زمان ماهی و دیگر مواد غذایی وجود ندارد اما برخیها معتقدند طبع ماهی سرد یا خنک است و ممکن است مصرف آن با موادی مانند ماست و سبزی باعث واکنشهای دستگاه گوارش و سردی و دلدرد شود. در چنین مواقعی میتوان بعد از مصرف ماهی از نبات یا خرما استفاده کرد. البته تحقیقات زیادی روی سردی و گرمی غذاها انجام شده است اما پایه و اساس آن کاملا مشخص نیست و بیشتر به واکنشهای ایمونولوژیک بدن ربط داده میشود.
جالب بود، ما هم باید این موضوع رو در وب سایتمون اطلاع رسانی کنیم تا مشتریان آگاه باشند. زمانی که خبر را در وب سایت خودمان منتشر کردیم منبع سایت شما رو قرار می دهیم.
با تشکر