تاریخ شروع تحریم آمریکا علیه ایران

دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا روز ۸ مه (۱۸ اردیبهشت) به یکی از مهم‌ترین وعده‌های انتخاباتی خود یعنی خروج این کشور از توافق‌هسته‌ای غرب با ایران عمل کرد و تحریم‌های آمریکا علیه ایران را که به واسطه دستیابی به توافق هسته‌ای تعلیق ‌شده بودند، بازگرداند.

سه‌شنبه شب «دونالد ترامپ» چهار روز مانده به مهلت قانونی تعیین‌شده، در کنفرانس خبری خروج قطعی آمریکا را از برجام اعلام کرد. ترامپ پس از اعلام این تصمیم نیز با همان ژست همیشگی قانون اجرایی بازگشت تحریم‌های تعلیق‌شده بر اثر برجام را امضا کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا به‌دنبال تصمیم ترامپ مبنی‌ بر بازپس‌گرفتن امضای آمریکا از برجام، مختصات و شرایط اعمال تحریم‌های جدید بر ایران را مشخص کرد.

هر چند سران سه کشور اروپایی آلمان، بریتانیا و فرانسه، که از امضاکننده برجام بودند، تلاش زیادی برای متقاعد کردن ترامپ نسبت به پای‌بندی به توافق هسته‌ای با ایران به خرج دادند، اما در نهایت تمام مذاکرات بی‌نتیجه مانده است و کمپانی‌های آلمانی، فرانسوی و بریتانیایی به احتمال بسیار قوی مجبور خواهند شد به تحریم‌های جدید آمریکا و خروج از بازار تجارت ایران تن دهند.

آمریکا قطع ارتباط با بازارهای داخلی این کشور را به عنوان اصلی‌ترین مجازات کشورها و شرکت‌هایی خوانده که به رغم تحریم‌ها حاضر به همکاری با ایران شوند.

دیپلمات‌های غربی می‌گویند تنها چند کمپانی بزرگ وجود دارند که از تجارت با ایران به حدی سود می‌برند که حاضرند به خاطر آن از بازار‌های مالی و تجاری آمریکا چشم بپوشند.

در مقابل کشورهایی نظیر ترکیه، هند، کره جنوبی و چین که جزو خریداران عمده نفت خام ایران به شمار می‌روند، بعید است بتوانند تا ماه نوامبر از وابستگی خود به نفت ایران بکاهند و جایگزین دیگری پیدا کنند.

نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل اخیرا در سفری به هند از نارندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور خواسته بود تا واردات نفت از ایران را کاهش دهد.

به گفته برایان هوک چندین تیم متشکل از دیپلمات‌های آمریکایی اینک مشغول رایزنی با کشورها و توضیح و دفاع از سیاست این کشور در مقابل جمهوری اسلامی هستند. او با این حال به این کشور‌ها هشدار داد، آمریکا قصد اعطای هیچ‌گونه مجوزی برای معافیت از تحریم‌ها یا مستثنی کردن شرکت‌ها ندارد، زیرا این امر “به طرز قابل توجهی فشارها بر ایران را کاهش خواهد داد”.

برایان هوک با این حال افزود که آمریکا حاضر است با کشورهای مورد نظر در جهت کاهش واردات نفت از ایران همکاری کند.

هوک قرار است تا پایان این هفته برای دیدار با دیپلمات‌های بریتانیایی، فرانسوی و آلمانی به وین سفر کند

این اطلاعیه به جهت مشخص کردن رویکرد هیات حاکم بر کاخ سفید در قبال ایران حائز اهمیت است و می‌تواند در تدوین نقشه راه مقابله با تحریم‌های یک‌جانبه به سیاست‌گذاران ایران کمک کند.

یک مقام وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد تحریم‌های جدید علیه ایران در دو بخش، از ۱۳ مرداد و ۱۳ آبان به اجرا گذاشته خواهد شد.

آمریکا هشدار داده قصد اعطای مجوز به کشورها یا شرکت‌ها برای معافیت از تحریم‌های ایران را ندارد.

تحریم‌هایی که به‌نظر این بار با شدت بیشتری اعمال خواهد شد و آنطور که وزیر خزانه‌داری آمریکا گفته هدف آن «قطع جریان پول به ایران است»

یک مقام وزارت خارجه آمریکا گفت نخستین بسته تحریمی علیه ایران از چهارم آگوست (۱۳ مرداد) اجرایی می شود.

«برایان هوک» مشاور سیاستگذاری وزارت خارجه آمریکا با این ادعا که تا کنون حدود ۵۰ کشور همکاری خود با آمریکا در اجرای تحریم ها را اعلام کرده اند، هدف از این اقدام را تغییر رفتار ایران عنوان کرد. بخش کلیدی استراتژی ما ، ایجاد حداکثر فشار دیپلماسی و اقتصادی بر ایران است. بخش اول تحریم های ما از ۴ اوت از سرگرفته می شوند. ”  هوک خاطر نشان کرد که محدودیت شامل بخش خودرو و تجارت طلا و سایر فلزات مهم است.
به گفته ی وی بخش دوم تحریم ها از ۶ نوامبر اجرایی می شود. این تحریم ها در بخش انرژی ایران ، جابه جایی پول های مرتبط با نفت و همچنین بانک مرکزی ایران خواهد بود.

به گفته این مقام آمریکایی،

دومین دور تحریم های جدید نیز در نوامبر امسال (آبان ماه) وارد فاز اجرایی می شود. این تحریم ها قرار است صادرات نفت ایران را هدف قرار دهد.

هوک همچنین اطلاع داد که هدف آمریکا افزایش فشار برتهران است تا درآمد آنرا از فروش نفت به صفر برساند.

رویترز به نقل از وی نوشت: ” ما بر روی این موضوع کار می کنیم که احتمال اختلال در بازار جهانی را به حداقل برسانیم و همچنین مطمئنیم که منابع آزاد نفت در بازار بین المللی کافیست.”

مقامات ایرانی قصد دارند به شرکت های خصوصی اجازه دهد تا نفت را از کشور صادر کنند. بدین ترتیب مقامات تحریم های وضع شده توسط آمریکا را دور می زنند.

وی مدعی است دولت آمریکا تلاش می کند بیشترین تعداد از کشورها هر چه زودتر واردات نفت خود از ایران را به صفر برسانند تا درآمدهای این کشور کاهش یابد.

گفتنی است برایان هوک قصد دارد با هدف همسو ساختن کشورهای حوزه خلیج فارس با سیاست های تحریمی واشنگتن، به زودی به منطقه سفر کند.

آمریکا اعلام کرده همه کشورها و شرکت‌هایی که پس از ۱۳ آبان با ایران همکاری اقتصادی داشته باشند، مشمول مجازات‌‌های آمریکا خواهند شد. 

با توجه به تصمیم ترامپ چه تحریم‌هایی به ایران تحمیل خواهد شد؟

بر مبنای فرمان ترامپ به وزارت خزانه‌داری آمریکا، این وزارتخانه ملزم شده است تا هرچه زودتر شرایط بازگشت تحریم‌ های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را آماده کند. در واقع در گام نخست بازگشت تحریم‌ها، محدودیت‌های آمریکا برای اقتصاد ایران که با توافق برجام تعلیق شده بودند، بار دیگر در یک فرآیند کوتاه‌مدت به اقتصاد ایران تحمیل خواهند شد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین به کلیه افراد حقیقی و حقوقی که در حوزه‌های مرتبط با تحریم‌های هسته‌ای با ایران در حال همکاری هستند تا ۶ آگوست (۱۵ مرداد) یا ۴ نوامبر (۱۳ آبان) فرصت داده است تا اقدامات لازم برای جلوگیری از تحریم شدن از سوی آمریکا را اعمال کنند.

چه تحریم‌هایی تا ۱۵ مرداد باز خواهند گشت؟

وزارت خزانه‌داری آمریکا در متن منتشر شده دوره تنفس ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه برای بازگشت تحریم‌ ها در نظر گرفته است، بر این اساس تحریم‌هایی که در پایان موعد ۹۰ روزه تنفس اعمال خواهند شد عبارتند از:

خرید‌و‌فروش اسکناس یا اسناد مبتنی‌بر دلار از سوی دولت ایران
خرید‌ و‌ فروش طلا و سایر فلزهای گرانبها، خرید، تامین یا انتقال فلزاتی نظیر گرافیت
فلزات خام یا نیمه‌خام مانند آلومینیوم و آهن، زغال‌سنگ و نرم‌افزارهای مورد استفاده از سوی صنایع ایران
افتتاح حساب ریالی در خارج از مرزهای ایران و مبادله ریالی با ارقام قابل‌توجه
تامین مالی خارجی و خرید اوراق منتشرشده از سوی دولت ایران
خودروسازی ایران
خرید‌ و‌ فروش و تامین قطعات هواپیما
فرش و مواد خوراکی تولیدشده در ایران

چه تحریم‌هایی در ۱۳ آبان‌ماه سال‌جاری به ایران تحمیل خواهد شد؟

۱۳ آبان‌ماه زمان سررسید تعلیق تحریم‌هایی است که عمدتا بخش انرژی و نفت ایران را نشانه گرفته‌اند، بر مبنای اطلاعیه منتشر شده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، این موارد پس از تاریخ ۱۳ آبان در شمول تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران قرار خواهد گرفت.
فعالیت بندرگاهی، کشتیرانی و صنایع کشتی‌سازی ایران از جمله خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و کشتیرانی جنوب و شرکت‌های وابسته
مبادلات نفتی و هر گونه خرید مواد پتروشیمی از ایران، شرکت ملی نفت، نفتیران و شرکت ملی تانکرسازی ایران
هر گونه مبادله مالی بین موسسات مالی بین‌المللی با بانک مرکزی ایران یا موسسات مالی ایرانی
بخش انرژی
همکاری با ایران در قالب تعهدات خدماتی، بیمه‌ای و بیمه اتکایی

دستیابی به لیست افراد و شرکت‌های تحت‌تحریم چگونه ممکن خواهد بود؟

بر مبنای اطلاعیه منتشرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا این وزارتخانه پس از هر دوره تنفس اقدام به به‌روز‌رسانی لیست اقدامات و افراد مشمول تحریم خواهد کرد. به این ترتیب شرکت‌ها و اشخاص حقیقی مختلف می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت این خزانه‌داری در جزئیات تحریم‌ها قرار بگیرند.

شرایط طراحی شده برای تحریم طرف‌های درگیر با تجارت ایران چیست؟

وزارت خزانه‌داری آمریکا به تمامی کسانی که در ارتباط تجاری و قراردادی با ایران هستند اجازه داده است تا زمان سپری شدن دوره تنفس در مورد قطع همکاری با ایران تصمیم بگیرند.

البته شرکت‌ و اشخاص غیر ایرانی و غیر آمریکایی در شرایطی که قرارداد یا تعهدی داشته باشند که پیش از تصمیم ترامپ مبنی‌بر خروج از برجام به‌صورت کتبی منعقد شده باشد در این صورت با تمدید دوره تنفس تا پایان قرارداد مواجه خواهند شد. شرکت‌های آمریکایی یا دارای مالک آمریکایی نیز که با ایران در زمینه‌هایی مانند خرید‌و‌فروش فرش و خرید مواد غذایی ایرانی همکاری داشته‌اند نیز در صورت عقد قرارداد با ایران پیش از اعلام تصمیم ترامپ می‌توانند در بازه تنفس تمدید شده تجارت خود را با ایران به‌صورت پله‌پله به صفر برسانند. البته امکان دارد که وزارت خزانه‌داری آمریکا در این زمینه استثنائاتی را در نظر بگیرد که چنین استثنائاتی پس از بررسی مورد به مورد قراردادها از سوی دولت آمریکااعلام خواهد شد.

آیا اگر فرد یا شرکتی پس از تصمیم ترامپ با ایران قراردادی امضا کند و تعهدات این قرارداد پیش از دوره تنفس به پایان برسد، در چنین شرایطی این شرکت در شمول تحریم‌ها قرار خواهد گرفت؟

بر مبنای اطلاعیه منتشر شده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، چنین قراردادی می‌تواند منعقد شود اما در صورتی که طرف غیر ایرانی قرارداد تا پیش از موعد مشخص شده (۱۵ مرداد یا ۱۳ آبان) نسبت به پایان همکاری خود با ایران در موارد تحت تحریم اقدامات لازم را انجام ندهد، در این صورت با توجه به اطلاع امضاکننده قرارداد از تصمیم ترامپ در زمان امضای سند همکاری، در معرض تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت.

چه افرادی در شمول لیست تحریم‌های ثانویه قرار می‌گیرند؟

بر مبنای اطلاعیه وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های ثانویه تمامی افرادی را که در لیست سیاه تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند شامل خواهد شد. وزارت خزانه‌داری آمریکا در نظر دارد افرادی را که در ابتدای سال ۲۰۱۶ از لیست تحریم‌های ثانویه خارج کرده بود نیز پس از بررسی بار دیگر به این لیست سیاه خود اضافه کند. بر مبنای اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا هر گونه رابطه تجاری و مالی با افراد حاضر در این لیست در شمول تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت.

آیا شرکت‌هایی که پیش از این موفق به دریافت مجوز از وزارت خزانه‌داری آمریکا برای تجارت با ایران شده‌اند پس از تصمیم ترامپ نیز می‌توانند از این مجوز استفاده کنند؟

برمبنای اطلاعیه منتشر شده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، این مجوزها برای شرکت‌های آمریکایی همزمان با اجرای فرمان ترامپ لغو خواهد شد. به این ترتیب به‌طور خودکار مجوز شرکت‌های بوئینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به ایران لغو خواهد شد. به این ترتیب وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از بررسی این مجوزها نسبت به تعیین زمان تنفس برای خروج این افراد تصمیم‌گیری خواهد کرد. افزون براین وزارت خزانه‌داری آمریکا درخواست‌های مجوزی را که پیش از خروج از برجام به ثبت رسیده، اما تاکنون در مورد آنها تصمیم‌گیری نشده است را باز خواهد گرداند.

آیا آمریکا تلاش ویژه‌ای برای محدودسازی صادرات نفت خام ایران خواهد کرد؟

بله به‌نظر می‌رسد یکی از اهرم‌های فشار تحریم‌های جدید آمریکا دور کردن خریداران از بازار نفت ایران است. بر این اساس تحریم‌های مربوط به همکاری با بخش نفتی ایران پس از دوره تنفس ۱۸۰ روزه مجددا اعمال خواهد شد. البته این به معنای قطع یکباره خرید نفت از ایران نیست، بلکه وزارت خزانه‌داری آمریکا در پایان هر ۱۸۰ روز با توجه به فعل و انفعالات بازار جهانی نفت حد کاهش مشخصی را برای هر یک از خریداران نفت ایران وضع خواهد کرد. خریداران نفت ایران نیز علاوه‌بر لغو قرارداد خرید نفت آتی خود از ایران، باید میزان خرید نفت خود را نیز به‌تدریج کاهش دهند. میزان این کاهش البته باید برای سیاست‌گذاران تحریم‌کننده آمریکایی متقاعد‌کننده باشد. بر مبنای اطلاعیه منتشر شده وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از ۱۳ آبان‌ماه سال‌جاری به‌منظور کاهش هرچه بیشتر فروش نفت ایران با خریداران نفتی ایران وارد مذاکره خواهد شد.