به گزارش پایگاه اطلاع رسانی تامین اجتماعی قم،شرایط و مقررات مربوط به بازنشستگی بر اساس قانون تامیناجتماعی متنوع است و میتوان گفت در حال حاضر این شرایط بسیار سهل و آسان شده است. از بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه بر اساس مشاغل سخت و زیانآور و جانبازان گرفته تا بازنشستگی زنان با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن، مواردی هستند که زمینه بازنشستگی را برای انواع شرایط و موقعیتها فراهم میسازند. در این شماره قصد داریم انواع بازنشستگی بانوان را توضیح دهیم و ضوابط خاص آن را بررسی کنیم.
معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری از کاهش سن بازنشستگی زنان به ۲۵ سال خبر داد و گفت: در لایحه خدمات کشوری در دولت کاهش سن بازنشستگی زنان به ۲۵ سال و عضویت معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده در شورای عالی اداری کشور به تصویب رسید.
اولین نکته این است که شرایط سنی بازنشستگی برای زنان ۵ سال از آقایان کمتر است.
به این معنی که خانمها با سن کمتری میتوانند بازنشسته شوند. دومین نکته در مورد سابقه لازم برای بازنشستگی است که عموما برای خانمها و آقایان یکسان است، ولی در چند مورد برای خانمها از نظر سابقه شرایط سهلتری در نظر گرفته شده است. نکته سوم مربوط به وجود شرایط همزمان سن و سابقه برای بازنشستگی بانوان است. به این معنا که به غیر از سه مورد (بازنشستگی در مشاغل سخت و زیانآور، بازنشستگی جانبازان و بازنشستگی با ۳۵ سال سابقه پرداخت حقبیمه) قاعده اصلی در بازنشستگی تحقق توامان شرط سن و سابقه در احراز بازنشستگی است.
پرداخت مستمری به بیمهشدگان اصلی و تبعی از جمله مهمترین ماموریتهای سازمان تامین اجتماعی محسوب میشود.
بر اساس قانون تامین اجتماعی، بازنشستگی به معنای عدم اشتغال بیمه شده به کار به سبب رسیدن به سن و شرایط بازنشستگی است. برای احراز بازنشستگی در قانون مذکور دو معیار رسیدن به سن مقرر و داشتن سنوات پرداخت حق بیمه به میزان آنچه در قانون تامین اجتماعی تعیین شده، است.
قاعده کلی در پرداخت مستمری بازنشستگی رعایت ماده ۱۱۱ قانون تامیناجتماعی است. به موجب این ماده مستمریهای پرداختی نباید از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در سال مربوطه کمتر باشد. ولی در چند مورد این قاعده اجرا نمیشود.
انواع بازنشستگی زنان
۱-بازنشستگی با ۴۵ سال سن و ۳۰ سال سابقه
اگر حداقل ۴۵ سال سن و حداقل ۳۰ سال سابقه بیمه داشته باشید، می توانید بازنشسته شوید.
۲-بازنشستگی با ۵۵ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه
اگر حداقل ۵۵ سال سن و حداقل ۱۰ سال سابقه بیمه داشته باشید، می توانید بازنشسته شوید.
۳-بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن برای مشمولین قانون کار
۴-بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب در مشاغل سخت و زیانآور
۵-بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه بدون شرط سنی برای جانبازان
۶-داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه و ۴۵ سال سن برای معلولان عادی
۷- داشتن ۳۵ سال سابقه بدون شرط سنی
اگر ۳۵ سال سابقه بیمه داشته باشید، بدون محدودیت سنی می توانید بازنشسته شوید.
۸- داشتن ۵۵ سال سن با حداقل۱۰ سال سابقه متناسب با سنوات پرداخت حقبیمه؛ در این حالت بیمهشده میتواند با ۱۰ سال سابقه و بیشتر تا ۲۰ سال، درخواست بازنشستگی کند که مستمری وی به میزان سنوات پرداخت حقبیمه خواهد بود (بین ۱۰ تا ۲۰ روز حقوق). در این صورت ماده ۱۱۱ قابل اجرا نیست و چنانچه حقوق وی از حداقل پایینتر باشد، مستمری تا حداقل حقوق افزایش نمییابد.
۹-بانوانی که سن آنها به ۵۵ سال رسیده، ولی زیر ۱۰ سال سابقه دارند میتوانند با پرداخت حقبیمه سنوات کسری تا ده سال سابقه، با ده روز حقوق بازنشسته شوند که در این صورت نیز چنانچه حقوق آنها از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار کمتر باشد، ترمیم نخواهد شد.
در مورد انواع بازنشستگی که در بالا به آن اشاره شد بیان چند نکته لازم است:
-قاعده کلی در پرداخت مستمری بازنشستگی رعایت ماده ۱۱۱ قانون تامیناجتماعی است. به موجب این ماده مستمریهای پرداختی نباید از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در سال مربوطه کمتر باشد.
ولی در چند مورد این قاعده اجرا نمیشود. البته موارد استثنائی باید به طور موردی و مصداقی در قانون تعیین و تصریح شود. در موارد بازنشستگی فوقالذکر از بند اول تا بند ۷ این قاعده جاری است ولی برای بندهای ۸ و ۹ مبنای محاسبه مستمری و پرداخت آن میزان سنوات پرداخت حقبیمه یا اصطلاحا مستمری استحقاقی است. در این صورت ماده ۱۱۱ اجرا نمیشود و در صورتی که حقوق استحقاقی از حداقل حقوق کمتر باشد تا حداقل ارتقا نخواهد یافت.
در تمامی موارد ذکرشده فقط بیمهشده میتواند به سازمان تامیناجتماعی درخواست بازنشستگی دهد و کارفرما نمیتواند بازنشستگی کارگر خود را تقاضا کند.
صرفا در یک مورد کارفرما میتواند خواستار بازنشستگی کارگر خود شود و آن هم در موردی است که سن کارگر بیمهشده حداقل ۵ سال از زمان قانونی بازنشستگی گذشته باشد که این موضوع برای بانوان ۶۰سالگی است. یعنی کارفرما میتواند از سازمان بخواهد که کارگر زن خود را که به ۶۰ سالگی رسیده بازنشست کند.
شرایط بازنشستگی در کارهای سخت و زیان آور
طبق قانون بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، افرادی که حداقل ۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور (مخل سلامتی) اشتغال داشته اند و در هر مورد حق بیمه مذکور را به سازمان پرداخته باشند، بدون شرط سنی می توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
همچنین چنانچه کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در کارهای سخت و زیان آور به سابقه مقرر (۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب برای کارهای سخت و زیان آور) فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کارهای سخت و زیان آور تشخیص دهند، فرد بیمه شده می تواند درخواست بازنشستگی کند. بر این اساس هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور ۱.۵ سال محاسبه خواهد شد.
شایان ذکر است بانوانی که دارای سابقه مشاغل سخت هستند، به ازای هر سال سابقه، ۱٫۵ سال سابقه محاسبه می شود. همچنین شرایط خاص بازنشستگی برای افرادی که جانباز و یا معلول می باشند نیز وجود دارد.
توجه داشته باشید برای محاسبه تعداد سال سابقه بیمه تفاوتی بین پرداخت حق بیمه از طرف کارفرما با بیمه زنان خانه دار، بیمه قالیبافی، بیمه اختیاری، مشاغل آزاد، هنرمندان، خبرنگاران و سایر بیمه های خویش فرما نمی باشد و کلیه سال های پرداخت حق بیمه های فوق به عنوان تعداد سال سابقه بیمه در نظر گرفته می شود. همچنین مدت زمان استفاده از بیمه بیکاری، مرخصی زایمان و استعلاجی نیز به عنوان سابقه بیمه در نظر گرفته می شود.
چند سئوال و پاسخ آنها:
خانمها با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن چند روز حقوق دریافت میکنند؟
بانوانی که مشمول قانون کار هستند با حداقل ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن میتوانند بازنشسته شوند. مستمری این گروه از بیمهشدگان متناسب با سنوات پرداخت حقبیمه محاسبه میشود. یعنی اگر خانمی ۲۰ سال سابقه داشته باشد با ۲۰ روز حقوق و اگر ۲۲ سال سابقه داشته باشد با ۲۲ روز حقوق بازنشسته میشود. برای کسانی که با این قانون بازنشسته میشوند ماده ۱۱۱ قانون تامیناجتماعی رعایت میشود، که بر اساس آن مستمری نباید از حداقل حقوق سال مربوطه کمتر باشد. یعنی مشمولین این بند از حداقل حقوق برخوردار میشوند.
خانمی هستم که ۱۸ سال سابقه پرداخت بیمه اجباری دارد. به دلایل خانوادگی مجبور به بازخرید شدم. پس از آن بیمه خویشفرما شدم و بدون وقفه تا آخر شهریورماه سال ۹۳ سنواتم از ۲۰ سال میگذرد. متولد سال ۱۳۴۱ هستم. آیا با این شرایط میتوانم تقاضای بازنشستگی با ۲۰ روز حقوق کنم؟
فقط مشمولین قانون کار یعنی کسانی که در کارگاههای مشمول قانون کار اشتغال دارند میتوانند از این قانون استفاده کنند. بنابراین شما که در حال حاضر تحت پوشش بیمه خویشفرما هستید نمیتوانید از این قانون بهرهمند شوید.
خانمی هستم که بازنشسته سازمان تامیناجتماعی است. از مستمری استفاده میکنم و همسرم که او نیز مشمول تامیناجتماعی بوده فوت کرده است. آیا میتوانم از هردو مستمری استفاده کنم یا فقط یکی از آن دو به من تعلق میگیرد؟
میتوانید از هردو مستمری، هم بابت بازنشستگی خود و هم بابت فوت همسر، استفاده کنید.
آیا ازدواج مجدد و اشتغال باعث قطع مستمری همسر بیمهشده متوفی میشود؟
خیر، ازدواج مجدد و اشتغال مانع برخورداری از مستمری نیست.
خانمی هستم با ۵۵ سال سن و ۵ سال سابقه، آیا میتوانم بازنشسته شوم و بیشتر از ۵ سال را خریداری کنم و با ۱۵ سال سابقه و ۱۵ روز حقوق بازنشسته شوم؟
فقط تا سقف ۱۰ سال را میتوان برای تحقق بازنشستگی با ۱۰ روز حقوق خریداری کرد. بنابراین امکان خرید ۱۰ سال سابقه برای کسی که ۵ سال سابقه دارد وجود ندارد و فقط میتواند ۵ سال را خریداری کند تا سابقه ده سال
تکمیل شود.
خانمی که شرایط لازم برای دریافت مستمری هم از بابت همسر و هم از بابت والدین خود را دارد، میتواند از هردو آنها بهرهمند شود. اگر خیر، از کدام یک میتواند استفاده کند؟ یعنی اولویت با کدام مستمری است؟
در این زمینه استفاده از هردو مستمری امکان ندارد و فقط مستمری مربوط به همسر قابل پرداخت است.
شرایط و انواع بازنشستگی مردان
- ۱- فرد تحت پوشش با ۶۰ سال سن و ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه میتواند با حداقل حقوق پایه و بیشتر بازنشسته شود.
- ۲- فرد تحت پوشش با ۶۰ سال سن و زیر ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه متناسب با تعداد سالهای پرداخت حق بیمه بازنشسته میشود.
- ۳- فرد تحت پوشش با ۶۰ سال سن و ۱۰ سال سابقه
- * در شرایطی که فرد زیر ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد میتواند سابقه خود را با خرید حق بیمه تکمیل کرده و با ۱۰ روز حقوق بازنشسته شود.
- ۴- فرد تحت پوشش با ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه با حقوق کامل باز نشسته میشود.
- ۵-فرد تحت پوشش بدون شرط سنی با ۳۵ سال سابقه خدمت میتواند بازنشسته شود.
* حداکثر سابقه برای پذیرش و محاسبه در تعیین مستمری ۳۵ سال است.
بازنشستگی زنان خانهدار با ۱۰ سال سابقه (تامین اجتماعی)
زن خانهدار، هر روز صبح بهمحض اینکه همسر و فرزندانش از منزل بیرون میروند، نگاهی به خانه میاندازد! ناهار درست کنم؟ اتاقها را تمیز کنم؟ در بحبوحه همین فکرها، تلفن زنگ میزند، یکی از دوستان خانوادگیشان خبر خوش بازنشستگیاش را میدهد، سالها در شرکتی مشغول به کار بوده، تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی و در نهایت با ۱۰ سال سابقه بازنشسته شده. با توجه به اینکه فرزندانش هم ایران نیستند، از لحاظ مالی تأمین است و حداقل دغدغه معاش خود را ندارد! همینجا بود که این فکر به ذهنش خطور کرد، به عنوان زن خانهدار باید به فکر آینده و استقلال مالیاش باشد تا در روزهای ناتوانی به کسی محتاج نباشد! البته باکمی تحقیق متوجه شد، زنان خانهدار هم میتوانند، بیمه تأمین اجتماعی تحت عنوان بیمه زنان خانه دار شوند و حقوق دریافت کنند! اما چطور؟
بیمه زنان خانهدار
از نظر قانون بیمه تأمین اجتماعی همه زنان خانهدار مشمول بیمه صاحبان حرفهها و مشاغل آزاد هستند! اگر قصد دارید تحت عنوان زنان خانهدار، بیمه شوید و مستمری دریافت کنید، کافیست به یکی از شعب سازمان تأمین اجتماعی شهرتان مراجعه کنید و بهصورت خود اظهاری، قرارداد ببندید و حق بیمه پرداخت کنید، تا تحت پوشش بیمه قرار بگیرید! به همین راحتی
بیمه زنان خانهدار مناسب چه کسانی است؟
اگر شاغل نیستید، اگر استقلال مالی برایتان مهم است و یا اگر فاقد رابطه استخدامی و مزدبگیری با کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی هستید، میتوانید از این نوع بیمه و مزایای آن استفاده کنید. اگر مدتی را جایی شاغل بودید و چند سالی سابقه پرداخت حق بیمه دارید، اما این سابقه را ادامه ندادید تا بتوانید بارنشست شوید، میتوانید به راحتی با بیمه زنان خانهدار سابقهتان را ادامه دهید.
شرایط بازنشستگی بیمه زنان خانهدار
۱- بازنشستگی با ۴۵ سال سن و ۳۰ سال سابقه
۲- بازنشستگی با ۵۵ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه
۳- بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن برای مشمولین قانون کار
۴- بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب در مشاغل سخت و زیانآور
۵- بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه بدون شرط سنی برای جانبازان
۶- داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه و ۴۵ سال سن برای معلولان عادی
۷- داشتن ۳۵ سال سابقه بدون شرط سنی
۸- داشتن ۵۵ سال سن با حداقل۱۰ سال سابقه متناسب با سنوات پرداخت حقبیمه؛ در این حالت بیمهشده میتواند با ۱۰ سال سابقه و بیشتر تا ۲۰ سال، درخواست بازنشستگی کند که مستمری وی به میزان سنوات پرداخت حقبیمه خواهد بود (بین ۱۰ تا ۲۰ روز حقوق). در این صورت ماده ۱۱۱ قابل اجرا نیست و چنانچه حقوق وی از حداقل پایینتر باشد، مستمری تا حداقل حقوق افزایش نمییابد.
۹- بانوانی که سن آنها به ۵۵ سال رسیده، ولی زیر ۱۰ سال سابقه دارند میتوانند با پرداخت حقبیمه سنوات کسری تا ده سال سابقه، با ده روز حقوق بازنشسته شوند که در این صورت نیز چنانچه حقوق آنها از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار کمتر باشد، ترمیم نخواهد شد.
محاسبه حقوق بازنشستگی
اگر قصد دریافت بیمه تأمین اجتماعی زنان خانهدار را دارید و قبلاً هیج سابقه بیمهای نداشتید، حق انتخاب دارید! میتوانید دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه خود را بین حداقل و حداکثر حقوق مصوب شورای عالی کار انتخاب کنید. حقبیمههایی که میتوانید انتخاب کنید به شرح زیر است.
- بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی ۱۲ درصد: برای سال نودوشش ۱۱۲ هزار تومان است، البته اگر حقوق حداقلی را انتخاب کرده باشید.
- بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی ۱۴ درصد: برای سال نودوشش ۱۶۷ هزار تومان باید پرداخت کنید.
- بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی و ازکارافتادگی ۱۸ درصد و سرانه درمان برای خدمات درمانی : همان ۱۶۷ هزار تومان + سرانه درمان مصوب آن سال
این اعداد برای سال ۹۶ است و هر سال تغییر میکند.
مدارک لازم بیمه زنان خانهدار
- اگر به یکی از کارگزاریهای رسمی تأمین اجتماعی مراجعه کردید، حتماً شناسنامه و کپی آن همراهتان باشد.
- کارت ملی و کپی کارت ملی فراموش نشود!
- عکس ۳*۴ الزامیست
- و در آخر فرم بیمه زنان خانهدار را پر کنید. اگر دفترچه بیمه هم میخواهید، گزینه درمان را انتخاب کنید!
در اینجا لازم است بدانید اگر قبلاً سوابق بیمه داشتید، حتماً به کارگزاری بگویید.