روشن است وقتی سخن از سلامت خون به میان می آید، منظور این است که تزریق خون، به بیمار دریافت کننده ی خون، صدمه ای نزده و در عین حال سلامت اهدا کننده خون را نیز به خطر نمی اندازد.
اهدای خون اهدای زندگی است و مهم ترین هدیه ما به هم نوع در زمان زنده بودن است.
پس از مرگ، اگر کارت اهدای عضو را دریافت کرده باشید، نسبت به پیوند اعضای بدن به افراد نیازمند اقدام می شود. اما به هر حال، برای زنده ها، هیچ اهدایی ارزشمند تر از اهدای خون نیست. سالانه بیش از ۲ میلیون هموطن خون اهدا میکند و ۵۲ درصد اهدا کنندگان، خون دهندگان مستمر هستند. شاخص اهدا خون در ایران، ۲۷ در هر هزار نفر است که فاصله کمی تا استاندارد ۳۳ داریم.
به مفهوم دیگر پذیرش اهداکننده مناسب و دارای شرایط لازم و مطابق با استانداردهای ملی سازمان انتقال خون ایران به منظور تامین خون سالم جهت جلوگیری از بروز عوارض انتقال خون و بیماری های منتقله از طریق انتقال خون به گیرندگان و نیز اطمینان از این که اهدای خون برای اهدا کننده ضرری نداشته باشد، است. از این رو تمامی مراکز اهدای خون، برای داوطلبان شرایطی را در مد نظر دارند.
اهدا کننده باید در شرایط خوب و در وضعیت سلامت جسمانی و روانی باشد. همچنین وضعیت روحی داوطلب در هنگام اهدای خون خیلی مهم است و باید از این نظر آمادگی لازم جهت اهدای خون را داشته باشد.
معاون جذب و اهداکنندگان اداره کل انتقال خون تهران با اشاره به اینکه به هیچ عنوان توصیه نمیکنیم افراد برای چکاپ خود خون بدهند
با بیان اینکه برای سرویسهای اهدای خون در دنیا، «سلامت اهداکنندگان خون» و «سلامت گیرنده خون در بیمارستان» بیش از هر چیز دیگری حائز اهمیت است، اظهار کرد: بر این اساس مشاورهها، معاینات و آزمایشهایی برای تحقق این دو مهم در دستور کار قرار میگیرد.
خوشبختانه اهدای خون در ایران ۱۰۰ درصد داوطلبانه است و دریافت خون پولی و جایگزین سالهای سال است که در اینجا انجام نمیشود، در حالی که هنوز کشورهایی در دنیا هستند که موفق به دریافت شاخص اهدای خون صد درصد داوطلبانه نشدهاند.
معاون جذب و اهداکنندگان اداره کل انتقال خون تهران در پاسخی پیرامون مراجعه برخی افراد به مراکز انتقال خون به قصد انجام چکاپ و آگاهی از سلامتشان گفت: وقتی افراد به صورت داوطلبانه برای اهدای خون مراجعه میکنند، باید تنها هدفشان کمک به نیازمندان باشد و نباید مواردی چون اطلاع از سلامتی خود و یا چکاپ و آزمایش خون را مد نظر قرار دهند، هر چند اهدای خون در طول زمان سلامت دهنده خون را نیز ارتقا میدهد.
مسلمی فرد افزود: آزمایشهای دقیقی به جهت بیماریهای عفونی ویروسی انجام میشود. البته باید توجه کرد که این بیماریهای ویروسی “دوره پنجره” دارند. به این معنا که ممکن است ویروس وارد بدن فرد شده باشد، اما هنوز به تعدادی نرسیده باشد که دقیقترین آزمایشها هم بتوانند آنها را نشان دهند. در مشاوره پزشکی به دنبال همین دوره پنجره هستیم تا اگر شخصی رفتار پرخطر داشته، مواد مخدر و داروی بخصوصی مصرف کرده، خالکوبی یا حجامت انجام داده، گوشش را سوراخ کرده و مانند آن بتوانیم وی را در یک دوره زمانی پنجره از خون دادن معاف کنیم تا اگر بعدا مراجعه میکند و احتمالا ویروس در بدنش تظاهر کرده، در آزمایشات خودش را نشان دهد.
معاون جذب و اهداکنندگان اداره کل انتقال خون تهران با اشاره به اینکه به هیچ عنوان توصیه نمیکنیم افراد برای چکاپ خود خون بدهند، اظهار کرد: این کار بسیار خطرناک است و بیمار صدمه میبیند. به افراد دارای رفتارهای پرخطر در تمام دنیا معافیت موقت و یا معافیت دائم از خون میدهند.
وی درباره سرنوشت اهداکنندگانی که ابتلای آنها به بیماریهای عفونی چون ایدز در جریان آزمایشات مشخص میشود، اظهار کرد: اگر بیماری اهداکننده در جریان آزمایشها مشخص شود، آزمایشات تکمیلی را برایش انجام میدهیم. اگر جواب آزمایشات تاییدی هم مثبت اعلام شود، وی را با ساز و کار خاصی به درمانگاه پیگیری اهداکنندگان معرفی میکنیم، در آنجا آزمایش و مشاوره مجدد برای او انجام شده و در نهایت وی را به کلینیکهای درمانی مربوط معرفی میکنیم تا ضمن پیگیری امر درمان، راههای پیشگیری از ابتلای دیگران به بیماری را نیز بیاموزد.
اظهار کرد: این کار بسیار خطرناک است و بیمار صدمه میبیند. به افراد دارای رفتارهای پرخطر در تمام دنیا معافیت موقت و یا معافیت دائم از خون میدهند.
پزشک مرکز خون گیری، پیش از اهدای خون، داوطلبان را بررسی و معاینه می کند. این بررسی شامل مصاحبه پزشکی در باره سوابق سلامتی، رفتارهای فردی و انجام یک معاینه مختصر می باشد. در صورتی که فرد داوطلب اهدای خون، تمامی شرایط لازم برای اهدای خون را داشته باشد می تواند خون اهدا کند. لازم به ذکر است سهم مهمی از تضمین سلامت خون بستگی به دقت و صداقت داوطلبان اهدای خون در پاسخ گویی به سؤالات پزشک در حین مصاحبه و معاینه دارد. البته برای حفظ سلامت خون، با توجه به سوابق پزشکی، مسئولیت پذیرش و یا عدم پذیرش داوطلب به عهده پزشک مرکز خون گیری می باشد.
از آنجایی که اهدای خون بر سلامت فرد اهداکننده تأثیر بسزایی داشته و در واقع گام مهمی برای حفظ سلامتی وی به حساب میآید، به هر فرد سالمی توصیه میشود، هر ۶ماه یکبار این عمل انسانی را انجام دهد.
اما لازم است برای جلوگیری از احساس ضعف، سرگیجه و افت فشارخون بعد از اهدایخون نکاتی در مورد تغذیه قبل و بعد از اهدایخون بدانیم. اما پیش از شروع صحبت در مورد تغذیه قبل و بعد از آن لازم است قدری در مورد فواید اهدای خون صحبت کنیم تا این عمل انسانی را با آگاهی و رضایت بیشتری انجام دهیم.
از مهمترین مزایای اهدای خون چکاپ کامل شامل آزمایش ایدز،هپاتیت،اختلالات ریوی، بیماری سفلیس میشود. همچنین اهدای خون مغز استخوان را وادار به ساخت گلبول های جدید می کند
لذا با درنظر داشتن شرایطی که در ادامه مطلب به آن اشاره شده برای افراد واجد شرایط بسیار مفید است .
همانطور که میدانید یکی از مهمترین مزایای اهدای خون برای هر فردی، مطلع شدن از وضعیت جسمی شخص است چرا که سازمان انتقال خون، آزمایشهای متعددی از خونهای اهدا شده مثل آزمایش HIV (ایدز) و هپاتیت B و C انجام میدهد و اهداکننده خودبهخود یک چکاپ کامل از بیماریهای انتقالی از خون انجام میدهد.
دومین فایده آن بهویژه برای کسانی که در شهرهای بزرگ زندگی میکنند و اختلالات ریوی و بیماریهای مزمن تنفسی دارند و به تبع بیماریشان دچار افزایش غلظت خون و افزایش هموگلوبین خون میشوند، این است که گردش خون در بدن آنها تنظیم میشود و تنگی نفس و عوارض جانبی بیماری کاهش مییابد.
با اهدای خون، مغز استخوان وادار به ساخت گلبولهای جدید خونی میشود و خونسازی مجدد به بهبود سلامت فرد کمک شایانی میکند. رضایت قلبی ناشی از اهدای خون برای فرد اهداکننده نیز به وضوح قابل مشاهده است زیرا خون سالم به افراد نیازمند داده میشود و گاه این خون حتی میتواند جان یک بیمار را نجات دهد.
به گفته این کارشناس، بیماریهایی نظیر سفلیس که زمانی در بسیاری از کشورها شایع بود از طریق آزمایش تخصصی تشخیص داده میشود و مبتلایان بلافاصله به مراکز درمانی ارجاع داده میشوند. همین طور مبتلایان به بیماری هپاتیت B و C نیز طی فرایند اهدای خون شناسایی میشوند.
شرایط اصلی داوطلبان اهدای خون
- سن: حداقل سن قابل قبول برای اهدای خون ۱۸ سال تمام و حداکثر سن ۶۰ سال تمام می باشد. حداکثر سن برای اولین اهدای خون ۶۰ سال می باشد. برای دفعات بعدی اهدا کننده مستمر حداکثر ۶۵ سال است .در اهدا کنندگان مستمر بالای ۶۵ سال تنها در صورت داشتن مجوز از مدیر پزشکی پایگاه خونگیری به عمل آید.
- هموگلوبین و هماتوکریت: میزان هموگلوبین قابل قبول، حداقل ۵/۱۲ گرم در دسی لیتر و هماتوکریت ۳۸ % می باشد.
- تعداد دفعات و فواصل اهدای خون: فواصل اهدای خون کامل ۸ هفته (۵۶ روز) است. یعنی اهدا کننده با فاصله ۸ هفته می تواند مجدداً خون اهدا نماید، مشروط بر این که تعداد دفعات اهدای خون در طی ۱۲ ماه از ۴ بار برای آقایان و ۳ بار برای خانم ها تجاوز نکند. بهتر است آقایان با فواصل ۳ ماهه و خانم ها با فواصل ۴ ماهه نسبت به اهدای خون اقدام نمایند.
- وزن : از ۵۰ کیلوگرم به بالا.
- درجه حرارت: درجه حرارت دهان نباید بیشتر از ۵/ ۳۷ درجه سانتی گراد باشد.
- نبض: پزشک مرکز اهدای خون، حداقل برای مدت ۱۵ ثانیه نبض اهدا کننده را شمارش می کند و بطور معمول تعداد نبض بین ۵۰ تا ۱۰۰ عدد در دقیقه جهت اهدای خون مورد قبول است. اهدا کنندگانی که تعداد نبض کمتر از ۵۰ عدد در دقیقه دارند تنها در صورتی پذیرفته می شوند که ورزشکار حرفه ای یا قهرمانی باشند.
- فشار خون: فشار خون بیشینه ( سیستولیک) باید مابین ۹۰-۱۸۰ میلی متر جیوه و فشار خون کمینه (دیاستولیک) باید مابین ۵۰- ۱۰۰ میلی متر جیوه باشد. فشار خون بیشینه نباید بیشتر از ۱۸۰ میلیمتر جیوه و فشار خون کمینه نباید بیشتر از ۱۰۰ میلیمتر جیوه باشد. اهدا کنندگانی که فشار خون بیشینه بیش از ۱۸۰ میلی متر جیوه و فشار خون کمینه بیش از ۱۰۰ میلی متر جیوه دارند فقط پس از ارزیابی پزشک مرکز اهدای خون، پذیرفته می شوند.
- اهدا کنندگانی که دارو مصرف می کنند باید از نظر مناسب بودن برای اهدای خون ارزیابی شوند.
چه آزمایش هایی قبل از انتقال خون بر روی خون اهدا شده انجام می شود ؟
سازمان بهداشت جهانی توصیه می نماید که تمام خونهای اهدایی برای عوامل عفونی ذیل که ممکن است از طریق انتقال خون منتقل گردد آزمایش شوند :
- *HIV
- *ویروس هپاتیت B
- *سیفلیس
- *هپاتیت C
هپاتیت C از مهمترین آزمایشات لازم بر روی خونهای اهدایی است که از سال ۱۹۹۰-۱۹۹۱ انجام آن توصیه شده است . سازمان بهداشت جهانی همچنین توصیه می نماید در جایی که مناسب وامکانپذیر است خون اهدایی برای عوامل عفونی دیگر از جمله :
- *هپاتیت
- *HTLV
- *بیماری شاگاس ( مخصوص آمریکای جنوبی ، مرکزی وبرخی نقاط خاص است ودر ایران موردی ندارد ) .
- *مالاریا
آزمایش انجام شود.
گرچه خون بصورت داوطلبانه اهدا می شود اما هزینه آزمایش های انجام شده وفرآوری آن قبل از اجازه انجام انتقال خون حداقل ۵۰ دلار آمریکا است ( در ایران این رقم حدود ۵۰۰۰۰ تومان می باشد که به طور رایگان در اختیار مراکز درمانی قرار داده می شود ) . درصورتی که آزمایش ها حضور عوامل عفونی درخون را نشان دهند خون اهدائی بایست حذف شود که در نتیجه هزینه بسیار زیاد مالی وصرف نیروی انسانی زیادی را بی جهت در برداشته است .
همچنین خون از نظر شناسایی گروه خونی فرد اهداکننده وهرگونه پادتنی که در خون قبل از انتقال آن وجود دارد آزمایش می شود این امر به دلیل حصول اطمینان از سازش میان خون اهداکننده و فرد گیرنده خون است تا از واکنش های ایمنی شدید وزیان آور پس از انتقال خون جلوگیری شود.
خواهشمند است در صورت وجود موارد زیر حتماً پزشک انتقال خون را جهت تصمیم گیری صحیح، در جریان امر قرار دهید”
- · آلرژی های مهم مانند آسم و تب یونجه
- · مصرف دارو
- · فشار خون بالا
- · دیابت
- · بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و کبدی
- · مسافرت به مناطق مالاریا خیز در یک سال اخیر
- · ابتلا به کم خونی
- · ابتلا به اختلالات انعقادی
- · ابتلا به بیماری های اعصاب و روان
- · ابتلا به بیماری های عفونی مانند سرما خوردگی، سرخک، آنفولانزا، سل، تب مالت و مانند این ها
- · ابتلا به بیماری های پوستی
- · ابتلا به بیماری های بدخیم
- · سابقه غش، صرع و تشنج
- · سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی
- · سابقه اعمال جراحی
- · سابقه خال کوبی و حجامت، تاتو و یا چاقو خوردگی
- · سابقه تزریق خون و فرآورده های خونی در یک سال اخیر
- · سابقه سقط جنین
- · سابقه زردی یا یرقان در خود یا خانواده
- · سابقه رفتارهای پر خطر مانند تماس جنسی مشکوک
قبل و بعد از اهدایخون چه بخوریم؟
آیا شما از آن دسته کسانی هستید که پس از اهدایخون دچار سرگیجه میشوید؟ از خود این سؤال را پرسیدهاید که آیا خوردن مواد غذایی شیرین نظیر شکلات، کاکائو، کیک، بیسکوئیتهای کرم دار و… برای جبران خون از دست رفته و رفع سرگیجه شما مناسب است؟
این کارشناس تغذیه، توصیههای تغذیهای زیر را برای پیشگیری از سرگیجههای پس از خون دادن ارائه میدهد:
- – برای جلوگیری از افت فشارخون و به دنبال آن احساس سرگیجه و ضعف پس از اهدای خون، شب قبل و صبح قبل از اهدای خون مقادیر زیادی آب بنوشید.
- – سعی کنید قبل از اهدای خون از نوشیدن قهوه و چای خودداری کنید، چرا که سبب خروج آب از بدن میشوند.
- – زمانی که بسیار گرسنه هستید از اهدایخون خودداری کنید. سعی کنید طوری برنامهریزی کنید که یک وعده غذایی مفید و سالم ۴ساعت قبل از اهدایخون داشته باشید.
- – اگر برای کاهش وزن خود یک رژیم بسیار کم کالری دارید، هرگز برای اهدایخون اقدام نکنید. اگر در رژیم هستید، قدری آسان بگیرید و روز قبل از اهدایخون مقدار بیشتری از غذاهای پروتئینی و سبزیجات میل کنید.
- – بلافاصله پس از اهدایخون، یک تکه میوه یا یک فنجان کوچک ماست میتواند قندهای قابل هضم جهت جلوگیری از افت قند خون را تأمین کند. میتوانید یک کیک ساده هم میل کنید. انواع آلو یا آب آنها آهن بالایی دارند و انتخاب بسیار خوبی هستند.
- – غذایی که روز قبل و بعد از اهدایخون میخورید، باید آهن بالایی داشته باشد. فرمی از آهن که قابلیت جذب بالایی دارد در گوشت قرمز، مرغ و ماهی یافت میشود. در کنار مصرف این غذاها یک منبع ویتامن C نظیر لیموترش و گوجه فرنگی سبب افزایش جذب آهن آنها میشوند.
در نهایت توصیه میشود پس از اهدای خون به مدت ۱۵ دقیقه در محل خونگیری استراحت کنید.
به دستی که از آن خون گرفته شده فشار وارد نکنید و حداقل تا ۴ ساعت پس از آن با آن دست بار سنگین بلند نکنید. روزتان را به آرامی سپری کنید. فعالیت اضافه انجام ندهید و از انجام کارها و فعالیتهای ورزشی سنگین خودداری کنید.
حداقل تا یک ساعت بعد از استعمال دخانیات بپرهیزید. چنانچه پس از اهدای خون دچار سرگیجه شدید یا احساس ضعف کردید، سریع روی زمین دراز بکشید و پاهایتان را بالا قرار دهید.
و در پایان این را بدانیم که اهدای خون کمترین تلاش برای احیای زندگی یک همنوع و آسانترین راه برای تامین سلامت جسمانی هر انسانی است.
پس تو نیز آستین خود را بالا بزن ترانه ایثار سر کن و خون زلالت را به کالبد قدخمیدهای که تشنه محبت توست اهدا کن.
به سادگی مسافر میشوی، چند دیار دور یا نزدیک، ساکن خانههای گلی و سنگی اینجا و آنجا. چه فرقی میکند برایت؟!
فقط همین مهم است که حالا قطرهای از وجودت در شریان قلب دیگری جاری است. حالا عصاره وجودت، مهمان وجود کسانی شده که نمیشناسیشان؛ اما در وجودشان لانه کردهای. برایت چه فرقی میکند که چه کسی میزبان قطرههای خون تو باشد… .
مراحل اهدای خون
اهدای خون توسط ملت خونگرم و نیکوکار ایران در همه ایام سال انجام می شود و در شب های ماه رمضان نیز روند صعودی به خود می گیرد. اگر برای اولین بار است که قصد اهدای خون دارید، ضمن عرض تبریک به شما، مراحل کامل اهدای خون و شرایط مورد نیاز و حقوقی که شما در هنگام خون دادن در اختیار خواهید داشت را ارائه کردیم.
سازمان انتقال خون فرآوردههای مورد نیاز خود را از جمعیتها و افراد سالم که فاقد رفتارهای پر خطر اعم از تماس جنسی نامطمئن و یا مصرف مواد مخدر بودهاند، تامین میکند.
۱- ورود
بعد از ورود به بخش اهداکنندگان مرکز اهدای خون، تابلوی پیام انتقال خون و همچنین پمفلتهای قرار گرفته در اختیارتان را مطالعه نمائید. داوطلب اهدا ممکن است پس از مطالعه تابلوی پیام انتقال خون ویا پمفلتهای موجود از اهدا خون انصراف داده و بدون هیچگونه توضیحی سازمان را ترک نماید. همچنین ممکن است داوطلب پس از مطالعه و قبل از اعلام انصراف به صورت خصوصی با پزشک اهداکنندگان مشورت کند.
همچنین می تانید از این لینک به صورت اینترنتی اقدام به نوبت دهی و ثبت نام نمایید
لیست مراکز اهدای خون را از این لینک مشاهده کنید
۲- ثبت نام
ثبت نام با کارت شناسایی معتبر عکس دار صورت می گیرد ( اعلام کدملی و کدپستی بسیار مهم است) سپس لیبل اهدا و برگه خودحذفی محرمانه به اهداکننده ارائه می گردد.
۳- انجام تست هموگلوبین
در این مرحله میزان هموگلوبین اهداکننده اندازه گیری می گردد.
۴- معاینه و مشاوره پزشکی
در اتاق معاینه توسط پزشک، نبض، فشار خون و وزن شما اندازه گیری می شود و از نظر کم خونی نتیجه آزمایش همو گلوبین بررسی و سپس سوالاتی در مورد بیماری ها و داروها و رفتارهای شخصی از شما پرسیده خواهد شد. (مرحله مشاوره) این اهمیت را دارد که شما بدانید، بخش مهمی از تضمین سلامت خون و فرآورده های آن وابسته به دقت و صداقت داوطلبین در پاسخگوئی به پزشک اهداکنندگان در مورد سوابق بیماری، رفتارهای شخصی ویا مواجهه با عوامل خطر ساز است.
۵-اخذ رضایت نامه
پس از تأیید سلامت فرد توسط پزشک، رضایت نامه اهدا توسط داوطلب اهدا خون امضا خواهد شد.
۶- مرحله خودحذفی محرمانه
داوطلب بعد از مطالعه بروشور خودحذفی و معاینه و مشاوره پزشکی و اطلاع کامل از مطالب مربوط به رفتارهای پرخطر همانگونه که در پایین فرم ثبت نام توضیح داده شده است در مورد مصرف و یا عدم مصرف خون اهدایی نظر خود را اعلام می نماید. در صورت انتخاب گزینه بله، خون اهداکننده پس از تأیید آزمایشات غربالگری مورد استفاده قرار می گیرد. در صورت انتخاب گزینه خیر، با وجود انجام آزمایشات غربالگری، خون اهداکننده از چرخه مصرف خارج می گردد.
۷- مرحله اهدا خون:
داوطلبین پذیرفته شده به سالن خونگیری راهنمایی می شوند و توسط تکنیسین خونگیری، در شرایط استریل و با استفاده از وسائل یکبار مصرف انجام می گیرد و ظرف مدت ۱۰-۵ دقیقه یک واحد خون از شما اخذ خواهد شد.
۸- استراحت و پذیرایی
اهداکننده حدود ۱۵-۱۰ دقیقه بعد از اهدای خون، بر روی تخت استراحت مینماید و سپس پذیرایی به عمل می آید. زمان متوسط برای کلیه مراحل اهدای خون حدود ۳۰ دقیقه است.
۹- اطلاع رسانی تلفنی (Call back )
با ارائه بروشور مربوطه ضمن ارائه توصیه های پس از اهدای خون از اهداکننده درخواست می گردد تا در صورت بروز علائم مربوط به ابتلا به هر گونه بیماری عفونی در طی روز های آینده و یا اعلام هرگونه سوابق پزشکی فراموش شده نظیر سابقه مصرف دارویی … ، انتقال خون استان تهران را به منظور حذف خون اهدایی در جریان امر قرار دهد.
ارائه اصل کارت ملی برای اهدای خون الزامی است
توسلی ادامه داد: با توجه به آن که فرآیند اهدای خون در چند مرحله انجام میشود از طریق مصاحبه اولیه و معاینه پزشک سوالاتی در مورد رفتار پر خطر و علائم آن از فرد اهداکننده پرسیده میشود.
وی اضافه کرد: در مرحله بعد نمونههای خون مورد آزمایش بیماریهای ویروسی مانند هپاتیت و ایدز قرار گرفته و در صورت وجود هرگونه شک بیماری، برای اطمینان بررسی مجدد بنابر دستورالعملهای مخصوص الگوریتمی صورت میگیرد.
این مسئول خاطرنشان کرد: برای اطمینان از بروز هر گونه خطا به اهداکننده این امکان داده شده که به صورت محرمانه وارد عملیات خودحذفی شده و در صورتی که به یاد آورده که در معرض عامل آلودگی بوده به صورت ناشناس اطلاع دهد تا از طریق کد خون وی از چرخه حذف شود.
وی تصریح کرد: سازمان انتقال خون با انجمنهای برخی بیماریهای ویروسی نیز ارتباط داشته و هر از چند گاهی این موضوع را یادآوری میکند که بیماران این چنین برای اهدا خون ارجاع داده نشوند.
توسلی بیان کرد: اگر پس از انجام آزمایشات خون فرد اهداکننده سالم باشد از طریق پیامک به وی اطلاع داده میشود که در صورت تمایل سه ماه دیگر برای اهدای مجدد مراجعه کند.
وی ابراز داشت: به طور معمول ارسال این پیامک به معنای سلامت فرد است.
در مورد افرادی که سلامت خونی ندارند به جای پیامک، نامه ارسال شده و برای تایید یا رد آزمایش اولیه مورد مشاوره قرار گرفته و به مراکز آزمایش بیماری ارجاع داده میشوند.
مدیرکل انتقال خون فارس خاطرنشان کرد: انتقال خون این موارد را برای اطمینان از دریافت خون سالم انجام میدهد و استانداردهایی که در این زمینه استفاده میشود مورد تایید مجامع معتبر بهداشتی جهان است.
وی همچنین گفت: در فرآیند بررسی خون تمام اطلاعات فرد محرمانه بوده و تنها در صورتی که خون فرد مشکوک باشد برای آزمایش مجدد فراخوانده شده و اگر نتیجه آزمایشات اولیه و ثانویه نشاندهنده بیماری باشد به مراکز مرجع معرفی میشود.
توسلی اظهار داشت: تلاش انتقال خون بر این است که با فرهنگسازی در این زمینه بهگونهای عمل شود که جمعیتهای سالم برای انتقال خون مراجعه کرده و در مرحله بعد به انجام آزمایشهای دقیق پرداخته شود.
وی یادآور شد: برای انتقال خون مهم این است که بداند خون دریافت شده سالم است و به این منظور با کیتهای ویژه که حساسیت بالایی دارند اندک ردپای ویروس در خون یا مایعات خونی بررسی میشود.
به گفته وی، غربالگری انتقال خون در وهله نخست بر صداقت خود فرد استوار است که پزشک در سوالاتی متوجه میشود فرد رفتار پر خطری اعم از خالکوبی، حجامت، تماس جنسی، مصرف سرنگ آلوده و … داشته است.
چه کسانی نباید خون اهدا کنند؟
احتمالا برخی از اهدا کنندگان خون، ده ها بار مبادرت به این امر خیر و حیاتی نموده اند. اما این باعث نمی شود که در یکی از دفعات مراجعه به سازمان انتقال خون، از اهدای خون معاف نشوند. در چنین مواردی راهنمایی های لازم توسط پزشک ارائه شده و در صورت امکان توصیه و تاکید می شود تا فرد داوطلب مجددا در زمان دیگر برای اهدای خون مراجعه نماید.
افراد به دو دلیل ممکن است از اهدای خون معاف شوند: اگر سلامت خود فرد داوطلب در نتیجه اهدای خون به مخاطره بیافتد، اگر سلامت گیرنده خون، حتی به احتمال کم به مخاطره بیافتد. معافیت از اهدای خون می تواند موقتی یا دائمی باشد.
معافیت موقت از اهدا خون
خانم هایی که در دوران حاملگی ـ شیر دهی و قاعدگی هستند، پس از سپری کردن دوران مذکور قادر به خون دادن می باشند.
- سوراخ کردن گوش، حجامت و خال کوبی در مکان های غیر بهداشتی و با ابزار های غیر استریل و ابتلا به سوزاک یا سیفلیس به مدت یک سال مانع اهدا خون می شود.
- کسانی که به هر دلیل خون و فرآورده های خونی دریافت کرده اند تا ۱ سال نمی توانند خون اهدا کنند.
- کسانی که مبتلا به تب مالت و یا سل می باشند، تا ۲ سال بعد از درمان کامل نمی توانند اهدا کننده خون باشند.
- اعمال جراحی بزرگ از قبیل برداشتن کیسه صفرا ، برداشتن رحم ، جراحی ستون مهره و جراحی تیروئید تا ۶ ماه مانع اهدا خون می گردد.
- اعمال جراحی کوچک از قبیل برداشتن آپاندیس، جا انداختن شکستگی های کوچک، عمل جراحی بواسیر، فتق، برداشتن لوزه ها و برداشتن وریدهای واریسی، ۶ تا ۸ هفته مانع اهدای خون می شود.
- کسانی که کم خونی ناشی از کمبود آهن دارند، در مدت ۶-۳ ماه که تحت درمان می باشند، نباید خون بدهند.
- حساسیت های دارویی خصوصاً حساسیت به پنی سیلین تا ۱ سال بعد از آخرین تماس، مانع اهدا خون می شود.
خانم هایی که سقط جنین کرده اند تا ۱ سال بعد نباید خون اهدا نمایند.
- گیرندگان پیوند پوست یا سایر اعضاء بدن تا یک سال بعد نباید خون اهدا کنند.
- حبس یا زندان، بیش از ۷۲ ساعت متوالی سبب معافیت ۱۲ ماهه اهدای خون می گردد.
- در مواردی مانند ابتلا به برخی از بیماریها مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا، اعمال دندان پزشکی اخیر، مصرف برخی از داروها مانند: آنتی بیوتیک ها، آسپرین و ایندرال، دریافت واکسن و حالات خاص مانند بالا یا پائین بودن فشار خون، پس از گذشت زمان خاص یا برطرف شدن علت معاف شدن، فرد می تواند با نظر پزشک معاینه کننده دوباره برای اهدای خون مراجعه نماید.
معافیت دائم از اهدای خون
اگر موارد زیر شامل حال شما می شود نباید خون اهدا نمایید:
- اگر دارای سابقه بیماری هایی مانند: بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های ریوی شدید مانند آسم، سکته مغزی، تشنج، دیابت قندی وابسته به انسولین هستید.
- اگر سابقه ابتلا به بیماری های عفونی مانند هپاتیت بی، هپاتیت سی و یا ایدز دارید.
اگر قصد شما برای اهدا خون انجام آزمایش های مربوط به بیماری های ایدز، هپاتیت بی، هپاتیت سی و یا سایر آزمایش ها به دلیل احساس بیماری می باشد. آزمایش های مربوط به بیماری ایدز در مراکز تعیین شده به صورت رایگان در اختیار شما می باشد.
- اگر مبتلا به بیماری ایدز بوده و یا آزمایش های مربوط به این بیماری در شما مثبت می باشد.
- اگر یکی از علائم و نشانه های ایدز را دارا می باشید مانند: تب تعرق شبانه، کاهش وزن بدون دلیل، سرفه، اسهال، تورم غددلنفاوی، لکه های سفید رنگ روی سطح زبان یا لکه های برجسته روی پوست بدن.
- اگر حتی برای یک بار به خود مواد مخدر تزریق کرده اید.
- اگر مبتلا به بیماری هموفیلی بوده و هرگونه فاکتور انعقادی در یافت کرده اید.
اگر هرگونه فعالیت جنسی مشکوک داشته اید.
- همچنین اگر در یک سال گذشته، حتی برای یک بار با فردی که یکی از موارد زیر شامل حال او می شود نزدیکی جنسی داشته اید: هر فرد مشکوک به بیماری ایدز، فاکتور های انعقادی دریافت کرده یا مواد مخدر تزریق نموده باشد.
چرا این افراد نباید خون اهدا نمایند؟
افرادی که در فعالیت های ذکر شده شرکت داشته اند ممکن است آلوده به HIV یعنی ویروسی که منجر به بیماری ایدز می شوند باشند. یک فرد می تواند قبل از اینکه بیمار شود به مدت طولانی آلوده به HIV باشد.
در حقیقت افراد می توانند آلوده باشند ولی نتیجه آزمایش HIV آن ها منفی باشد اگر چه افرادی که آلوده هستند بیمار نمی باشند و نتیجه آزمایش آن ها هم منفی می باشد ولی خون آن ها ممکن است حاوی ویروس HIV باشد. اگر این خون به فردی تزریق گردد ممکن است موجب انتقال بیماری شود. سازمان های انتقال خون از افرادی که در یکی از فعالیت های فوق شرکت داشته اند تقاضا میکنند تا خون اهدا نماید.
دوره پنجره
آیا می دانید اگر در دوره پنجره ، خون خود را اهدا کنید ، هیچ آزمایشی آن را تشخیص نمی دهد؟
در تشخیص اغلب بیماری های عفونی، مبنای آزمایش های رایج طبی، پیدا کردن آنتی بادی ضد عوامل بیماری زا در خون های آزمایش شده می باشد و نه پیدا کردن خود این عوامل. از زمان ورود عامل بیماری زا به بدن فرد آلوده تا ساخته شدن آنتی بادی ضد آن ممکن است هفته ها حتی ماه ها طول بکشد. در این فاصله زمانی، آزمایش های طبی، آلودگی را نشان نمی دهند. به زبان دیگر در روند تشخیص آزمایشگاهی فاصله یا روزنه ای ایجاد می شود که این فاصله را به اصطلاح ” دوره پنجره ” می نامیم. بنابراین در این دوره گرچه درخون افراد ویروس وجود دارد ولی نتیجه آزمایش آن ها منفی است. چنانچه این خون به فردی تزریق شود می تواند سبب انتقال بیماری به فرد دریافت کننده خون شود.
افراد مبتلا به ایدز بعد از اهدا خون
افرادی که به ویروس HIV آلوده هستند و قصد خون دادن داشته باشند، اگر بیماری اهداکننده در جریان آزمایشها مشخص شود، آزمایشات تکمیلی برایش انجام میشود. اگر جواب آزمایشات تاییدی هم مثبت اعلام شود، وی با ساز و کار خاصی به درمانگاه پیگیری اهداکنندگان معرفی میشود، در آنجا آزمایش و مشاوره مجدد برای او انجام شده و در نهایت وی را به کلینیکهای درمانی مربوط ارجاع میشود تا ضمن پیگیری امر درمان، راههای پیشگیری از ابتلای دیگران به بیماری را نیز بیاموزد.
مزایای اهدای خون
- جلوگیری از بروز خطر هموکروماتوز
هموکروماتوز نوعی عارضه سلامتی است که به علت جذب بیش از حد آهن توسط بدن ایجاد میشود. این عارضه علل ارثی یا ژنتیکی دارد یا ممکن است در اثر کم خونی یا اختلالات دیگر ایجاد شود. اهدای منظم میتواند در کاهش مقدار اضافی آهن خون کمک کند و به این ترتیب از بروز این عارضه در افراد جلوگیری کند.
- ضد سرطان
اهدای خون همچنین میتواند در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان موثر باشد. با اهدا کردن خون پاکسازی میشود و مواد سمی و ایجاد کننده سرطان دربدن تا حد زیادی تولید نمیشوند.
- سلامت قلب و کبد
اهدای خون در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و کبدی ناشی از میزان زیاد آهن در بدن مفید است. داشتن رژیم غذایی غنی از آهن به ویژه پروتئینهای حیوانی می تواند سطح آهن در بدن را افزایش دهد و از آنجایی که تنها مقادیر محدودی می تواند جذب بدن شود، آهن اضافی در قلب، کبد و پانکراس ذخیره می شود که این خود مسبب ابتلا به سیروز و نارسایی کبد، آسیب به پانکراس و یا اختلالات قلبی مانند ریتم نامنظم قلب است. اهدای منظم خون کمک میکند تا سطح نرمال آهن خون حفظ شود و در نتیجه ریسک ابتلا به بیماریهای مختلف کاهش پیدا کند.
- کاهش وزن
اهدای خون منظم سبب کاهش وزن اهدا کنندگان میشود. به همین سبب افراد چاق یا دارای اضافه وزن میتوانند از اهدای خون به عنوان یک روش کمک درمانی برای کاهش وزن خود بدون هیچ خطر سلامتی استفاده کنند تا خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی در آنها کاهش پیدا کند.
انتخاب با شما است!
اگر فکر می کنید که نباید خون اهدا نمایید می توانید یکی از مراحل زیر را انتخاب کنید:
الف: می توانید محل اهدا خون را با اختیار خود ترک نمایید .
ب: می توانید با پزشک اهدا کنندگان در اتاق مصاحبه بطور خصوصی گفتگو کرده و راهنمائی های لازم را دریافت نمایید .
ج: اطلاع رسانی تلفنی call back : می توانید با فرصتی که سازمان انتقال خون ایران در اختیار شما قرار می دهد پس از اهدای خون به ما اطلاع دهید تا از خون شما استفاده نکنیم ( پزشک مصاحبه کننده سیستم خود حذفی محرمانه رابرایتان توضیح می دهد).
داوطلبان معاف شده با عدم اهدای خون خود، نقش مسئولانه و اخلاقی خود را در سلامت جامعه و بیماران ایفا می نمایند. اهدای خون در شرایط معافیت از اهدای خون، اهدای زندگی نبوده بلکه تهدید زندگی به شمار می آید. آنها می توانند با تشویق سایر افراد خانواده، دوستان و آشنایان به اهدای خون، در این امر انسان دوستانه مشارکت کنند.
اگر تجربه اهدا خون دارید با ما در میان بگذارید